Nasi autorzy

Jestem adwokatem od 2009 r. Członkiem Szczecińskiej Izby Adwokackiej. Wcześniej, absolwentem Uniwersytetu Szczecińskiego – Wydziału...

Członek Szczecińskiej Izby Adwokackiej.  Ukończyłam w 2009 r. studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji...

Urszula Kuć

adwokat

Adwokat Szczecińskiej Izby Adwokackiej. Absolwent Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydziału Prawa. Odbyła aplikacje adwokacką pod Patronatem adwokata...

więcej

Tagi

Odszkodowanie zadośćuczynienie prawo karne adwokatura odszkodowania nowelizacja prawo cywilne sprawa karna uniewinnienie kodeks karny obrona w sprawie karnej postępowanie cywilne eksces intensywny zobowiązania adwokat szczecin darowizna zabójstwo 148 KK małżonkowie rozwód alimenty Wypadek Taktyka obrony Odpowiedzialność karna adwokata http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34577/007.pdf ciąża postępowanie egzekucyjne szkody łowieckie szkody komunikacyjne uniewinnienie adwokata świadczenia ciążowe egzekucja prawo ochrony konkurencji i konsumenta pokrzywdzona pomocnictwo podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne doręczenie zastępcze prezes UOKiK #podziałmajątku #nieruchomość #rozliczenia #majątekwspólny rozdzielność majątkowa ubezpieczenia społeczne kontrola administracyjna kodeks postępowania karnego #kompensata #świadczenie przymusowy ustrój majątkowy odwołanie do Sądu od decyzji ZUS domniemanie dotarcia do rąk adresata klauzule abuzywne adow biuro podróży umowa zawarta na odległość przywrócenie terminu niedozwolone postanowienia umowne odpowiedzialność odszkodowawcza zmarnowany urlop umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa przesyłki w postępowaniu cywilnym konsument refundacja leków skuteczna obrona prawo odstąpienia dorosły domownik przedsiębiorca odpowiedzialność lekarzy kradzież pojazdu prawa konsumenta macocha zarząd majątkiem wspólnym małżonków NFZ polisa autocasco obrona konieczna pasierb małżeństwo umowa z NFZ ubezpieczyciel ojczym pozbawienie zarządu Szczecin: brutalne aresztowanie za nagrywanie policjantów ubezpieczenia spółka cywilna świadczenia alimentacyjne gwarancja areszt szczecin Polecam bardzo ciekawy artykuł o problematyce taktyki obrończej wykroczenie tumielewicz rękojmia adwokat Krzysztof Tumielewicz odpowiedzialności karnej adwokatów wystąpienie ze spółki cywilnej stłuczka wady rzeczy sprzedanej oszustwo radców prawnych odpowiedzialność wspólników parking kancelaria umowa sprzedaży adwokat Krzysztof Tumieleiwcz obrońców. Dziś ten bardzo aktualny. Prawo karne # obrońca w sprawie karnej # pomoc prawna # adwokat szczecin #kancelaria adwokacka # http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34577/007.pdf prawo pracy art. 86 kodeksu wykroczeń uprawnienia kupującego roszczenia matki dziecka pozamałżeńskiego Wymuszenie rozbójnicze (art. 282 KK) postępowanie mediacyjne reklamacja dziecko spoza małżeństwa a wymuszenie zwrotu wierzytelności (191 § 2 KK) odwołanie od wypowiedzenia mediacja odwołanie darowizny skazanie be rozprawy porwanie dla okupu zwolnienie zakładnika władza rodzicielska 23a kpk rażąca niewdzięczność konsensualne zakończenie procesu karnego a odstąpienie od wymierzenia kary pozbawienie władzy rodzicielskiej odpowiedzialność solidarna podział majątku wniosek o skazanie a nieumyślne spowodowanie śmierci adwokat prawo karne użytkowanie Przepadek wysokie odszkodowanie Podział majątku # rozliczenie konkubinatu # rozliczenie nakładów # spółka cywilna ograniczone prawo rzeczowe zwykłe potrzeby rodziny konfiskata tymczasowy areszt dozór elektroniczny prawo rzeczowe postępowanie karne zabezpieczenie alimentów zarządca drogi nieumyślne spowodowanie śmierci bransoleta konkubinat procedura karna wniosek o udzielenie zabezpieczenia dziura w drodze areszt kodeks karny wykonawczy rozliczenie konkubinatu zmiany w KPK zgłoszenie darowizny szkoda drogowa 155 KK odbywanie kary rozliczenia majątkowe po ustaniu konkubinatu odpowiedzialność zwolnienie z podatku kierownik budowy zły stan drogi bezpodstawne wzbogacenie majątek wspólny podatki uwzględnione powództwo basen ochrona własności zasady odpowiedzialności tymczasowe aresztowanie Jazda pod wpływem ubezpieczenie OC zjeżdżalnia renta wyrok zaoczny środki zapobiegawcze zakaz prowadzenia pojazdów postępowanie nakazowe park wodny kodeks cywilny sprzeciw od wyroku zaocznego zażalenie na tymczasowe aresztowanie autocasco postępowanie upominawcze Prawo budowlane. Zmiany w prawie budowlanym. Ustawa Prawo budowlane. Nowelizacja prawa budowlanego wrzesień 2020 r. Adwokat Szczecin. Kancelaria Adwokacka Tumielewicz Szczecin. wysokość renty niestawiennictwo na pierwszej rozprawie szkoda częściowa nakaz zapłaty ZUS skarga na czynności komornika rygor natychmiastowej wykonalności kodeks karny skarbowy

Pozbawienie małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym

autor Sandra Wylegała, 23 kwietnia 2017

1. Uwagi ogólne

Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym bądź też postanowić, że na dokonanie czynności wskazanych w art. 37 § 1 KRiO, zamiast zgody małżonka, będzie wymagane zezwolenie sądu (art. 40 KRiO). Brzmienie art. 40 KRiO pozwala na to, aby sąd zastosował obie reguły jednocześnie, przy czym w razie zmiany okoliczności postanowienia mogą zostać uchylone.  Przewidziane rozstrzygnięcia mają charakter radykalny, bowiem – w odróżnieniu od reguł przewidzianych w art. 39 KRiO, dają podstawę do trwałej zmiany zasad sprawowania przez małżonków zarządu majątkiem wspólnym, określonych w art. 36 §  2 zd. 1 i w art. 37 § 1 KRiO.

Wydanie postanowień, o których mowa w komentowanym przepisie, nie jest dopuszczalne po ustaniu ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, bowiem jak zaznaczył Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 10 lutego 1999 r., podstawą tych rozstrzygnięć jest istnienie majątku wspólnego jako przedmiotu zarządu. Przepis nie daje także podstaw do objęcia mocą takiego orzeczenia okresu wstecznego. Ingerencja sądu ma na celu ochronę majątku wspólnego małżonków, jako materialnej podstawy prawidłowego funkcjonowania rodziny. Czynność prawna dokonana przez małżonka pozbawionego prawa wykonywania zarządu jest z mocy prawa bezwzględnie nieważna. Podobny skutek wystąpi, gdy małżonek zobligowany przez sąd do uzyskania zezwolenia na dokonanie czynności, określonych w art. 37 KRiO, dokona takich czynności bez zezwolenia.

Podkreślenia wymaga, że zmiana zasad zarządu majątkiem wspólnym nie zwalnia małżonków od solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Sądowa modyfikacja zasad wykonywania zarządu majątkiem wspólnym ukształtowana jest jako stan przejściowy. W razie zmiany okoliczności, postanowienie sądu może zostać uchylone. Wówczas następuje powrót do reguł ustawowych, przy czym możliwe jest także ponowne uregulowanie zarządu majątkiem wspólnym w sposób odmienny niż uchylonym postanowieniem.

2. Ważne powody

Zastosowanie przez sąd wskazanych w art. 40 KRiO środków ingerencji, uwarunkowane jest istnieniem tzw. ważnych powodów. Na gruncie obecnej regulacji, brak jest zarówno enumeracyjnej, jak i egzemplifikacyjnej definicji ważnych powodów, uzasadniających ingerencję sądu w sprawowanie zarządu majątkiem przez małżonków. Analogiczną klauzulą posługują się art. 30 § 2 KRiO oraz art. 52 KRiO, zgodnie z którym z „ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”. Charakter okoliczności spełniających kryteria ważnych powodów na gruncie wymienionych regulacji może być podobny.

Za ważny powód uzasadniający pozbawienie małżonka zarządu majątkiem wspólnym, może być uznana tylko taka przyczyna, która wiąże się z wystąpieniem szkody lub powoduje zagrożenie powstania szkody. Zachowania spełniające przesłankę ważnych powodów, muszą budzić ponadto uzasadnione przeświadczenie, że będą kontynuowane w przyszłości. Jednorazowe negatywne zachowanie małżonka nie można traktować jako ważnego powodu, z uwagi na to, że art. 40 KRiO pozwala na zastosowanie trwałego środka ingerencji sądowej. Wobec powyższego, ważnego powodu nie stanowi rozbieżność stanowisk małżonków co do konkretnej czynności prawnej, bowiem usunięciu takiej rozbieżności służą inne środki prawne, przewidziane np. w art. 24 i 39 KRiO. Natomiast uporczywe niedotrzymywanie umowy małżonków co do zarządu majątkiem wspólnym uznawane jest już za ważny powód, uzasadniający zastosowanie instytucji określonych w art. 40 KRiO.

Przez ważne powody należy rozumieć przede wszystkim takie wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym przez jedno z małżonków, które - będąc wynikiem jego lekkomyślności, nieudolności lub celowego działania, powoduje naruszenie lub zagrożenie interesów majątkowych rodziny. Bez znaczenia dla ustalenia, czy wystąpiły ważne powody w rozumieniu omawianego przepisu, pozostaje kwestia zawinienia małżonka. Chodzi bowiem o takie zachowania małżonka, które godzą w interes i dobro rodziny. Przyczyną wskazanych zachowań może być np. choroba psychiczna, alkoholizm, demencja starcza czy hulaszczy tryb życia. Przesłankę ważnego powodu wyczerpuje także stan uniemożliwiający w ogóle kontakt z małżonkiem bądź bardzo utrudniający mu wykonywanie zarządu (np. paraliż całego ciała).    

3. Postanowienie w przedmiocie pozbawienia małżonka samodzielnego zarządu

Najbardziej restrykcyjny pogląd głosi, że skutkiem pozbawienia małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym jest utrata możliwości samodzielnego wykonywania przez tego małżonka czynności dotyczących zarządu tym majątkiem (z wyjątkiem wyrażenia zgody lub odmowy wyrażenia zgody na dokonanie przez współmałżonka czynności wymienionych w art. 37 § 1 KRiO).

Przy wykładni komentowanego unormowania nie do pominięcia jest ustawowe określenie kompetencji, których pozbawia małżonka sąd, jako samodzielnego zarządu. Unormowanie przepisu wyraźnie wskazuje, że orzeczenie nie może skutkować pozbawieniem małżonka zarządu w całości, ale tylko w tym zakresie, w którym małżonek jest samodzielny.

Orzeczenie pozbawiające małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym nie odnosi się w swej treści do sytuacji drugiego małżonka. Małżonek ten, w zakresie czynności, co do których współmałżonek został pozbawiony samodzielnego zarządu, staje się osobą wyłącznie uprawnioną do zarządu. Oznacza to, że choć przedmiot kompetencji tego małżonka nie uległ poszerzeniu to ze względu na odpadnięcie podmiotu współuprawnionego, może on realizować zarząd w szerszym zakresie.

Czynność dokonana przez małżonka pozbawionego prawa wykonywania zarządu jest bezwzględnie nieważna. Osoby trzecie, działające w dobrej wierze podlegają ochronie na podstawie przepisów chroniących nabywcę w dobrej wierze, dokonującego czynności z osobą nieuprawnioną.

4. Zastąpienie zgody małżonka zezwoleniem sądu

Sąd może również postanowić, że zamiast zgody małżonka będzie potrzebne zezwolenie sądu. Skutkiem wydania takiego orzeczenia jest pozbawienie małżonka możliwości wyrażenia zgody obligatoryjnej. Od chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu, małżonek, który zamierza dokonać czynności określonej w art. 37 KRiO będzie więc musiał każdorazowo zwrócić się do sądu w odrębnej sprawie o zezwolenie na jej dokonanie. Sąd udzieli zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.

Postanowienie sądu  odnosi się do wszystkich czynności wymienionych w art. 37 KRiO, wobec czego nie może wyłączyć spod jego działania niektórych czynności. Postanowienie to nie wymaga wymienienia tych czynności.

5. Postępowanie przed sądem

Sprawy o wydanie rozstrzygnięcia na podstawie art. 40 KRiO, mimo iż zostały wyraźnie wymienione w dziale II księgi drugiej KPC, podlegają rozpoznaniu w trybie nieprocesowym przez sąd w składzie jednego sędziego bez udziału ławników (art. 516 KPC w zw. z art. 316 § 1 KPC i art. 13 § 1 KPC). Postępowanie wszczyna się na wniosek jednego z małżonków, przy czym wnioskodawcą może być też prokurator. Uczestnikiem postępowania jest drugie z małżonków. Sądem właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy. Oba postanowienia mogą zostać wydane w jednym postępowaniu. Chociaż przepisy KPC wyraźnie na to nie wskazują, w doktrynie postuluje się stosowanie w niniejszym postępowaniu art. 565 § 1 KPC (rozstrzygnięcie powinno więc nastąpić dopiero po umożliwieniu złożenia wyjaśnień małżonkowi wnioskodawcy, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub celowe). Sąd może również, zarządzić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

Postanowienie staje się skuteczne dopiero po uprawomocnieniu się (art. 521 KPC). W myśl art. 40 zdanie drugie KRiO, postanowienia mogą być uchylone w razie zmiany okoliczności, tj. ustania przyczyn, które spowodowały ich wydanie (np. w razie nawiązania przez małżonków harmonijnego współżycia, skutecznego odbycia terapii w związku z nałogiem małżonka). Postępowanie o uchylenie postanowienia odbywa się według takich samych zasad jak postępowanie o wydanie postanowienia, którego dotyczy wniosek o uchylenie. Z wnioskiem o uchylenie postanowienia może wystąpić każdy z małżonków. Od orzeczeń wydanych na podstawie art. 40 KRiO nie przysługuje skarga kasacyjna.

 

Komentarze (0):