Wskazać należy, że do stycznia 2017 r. w orzecznictwie dominował pogląd, że przy szacowaniu wartości składników majątku wspólnego byłych małżonków należy uwzględnić obciążenia o charakterze prawnorzeczowym. Przy określaniu wartości nieruchomości stanowiącej własność byłych małżonków uwzględniano zatem – w postepowaniu o podział, obciążenia zmieniające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia.

Powyższe oznaczało, że przy ustalaniu wartości nieruchomości powołany w sprawie biegły, odliczał wartość hipoteki obciążającej nieruchomość, co wpływało na wysokość ewentualnych spłat lub dopłat na rzecz małżonka, który nie otrzymał w podziale majątku nieruchomości stanowiącej niegdyś składnik majątku wspólnego.

Odmienne stanowisko w zakresie określania wartości nieruchomości byłych małżonków przy obciążeniach hipotecznych zajął Sąd Najwyższy w postanowienia z dnia 26 stycznia 2017 r. (sygn. akt: I CSK 54/16), wskazując, że hipoteka obciążająca nieruchomość byłych małżonków nie ma wpływu na wartość rynkową nieruchomości.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy wskazał, że podział majątku wspólnego byłych małżonków nie rzutuje w żadnym zakresie na utrzymanie się solidarnego i osobistego zobowiązania obojga małżonków do spłaty kredytu, także po dokonaniu podziału majątku wspólnego.

Zważyć należy, że sądy w postępowaniu o podział majątku byłych małżonków nie rozstrzygają o przejęciu kredytu hipotecznego przez jednego z nich. Małżonkowie po dokonaniu podziału pozostają nadal dłużnikami banku, a ich sytuację regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Pamiętać należy, że  sąd dzieli tylko aktywa i nie może dokonywać podziału czy też rozliczenia nie spłaconych jeszcze długów (!), które obciążają małżonków.

W związku z powyższym, należy mieć na uwadze, że obecnie sądy nie uwzględniają kredytu obciążającego nieruchomość przy określeniu wartości nieruchomości. Małżonkowie mają prawo zbyć nieruchomość w porozumieniu i z uzyskanej ceny zaspokoić dług hipoteczny. W braku porozumienia, sąd  w postępowaniu o podział majątku rozstrzygnie, który z małżonków przejmuje na własność nieruchomość, z odpowiednią spłatą drugiego małżonka. Natomiast byli małżonkowie (razem) w dalszym ciągu będą zobowiązani do spłaty hipoteki, która obciąża nieruchomość. W celu przejęcia długu przez jednego z małżonków wymagana będzie natomiast zgoda banku - wierzyciela.