Celem zabezpieczenia na czas postępowania o rozwód jest zapewnienie środków materialnych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb jej członków, przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej.

Obowiązek alimentacyjny

Powstaje przez zawarcie małżeństwa i gaśnie dopiero z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Rozmiar obowiązku zależy od sił, zarobkowych i majątkowych możliwości małżonków oraz potrzeb rodziny.

Podstawa prawna

Jak wynika z treści art. 730¹§ 1 k.p.c., który jest podstawą takiego wniosku, udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

 Z kolei z treści art. 753 § 1 k.p.c. wynika, że w sprawach o alimenty (a w drodze analogii także w sprawach o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny) zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej.

Obowiązek pomocy wynika w szczególności z art. 27 k.r.o., zgodnie z którym małżonkowie zobowiązani są, każdy według swoich sił i możliwości majątkowych i zarobkowych, przyczyniać sę do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Treść wniosku

Wniosek może być złożony w treści pozwu lub w odrębnym piśmie procesowym oraz powinien odpowiadać wymaganiom pisma procesowego (tj. zawierać oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko stron, przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku, dowody, podpis strony albo je przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, załączniki, oznaczenie wartości przedmiotu sporu, miejsca zamieszkania stron, numer PESEL wnioskodawcy).

Oprócz powyższego należy wskazać sposób udzielenia zabezpieczenia – w przypadku roszczenia alimentacyjnego – konkretną kwotę pieniężną oraz uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Uprawdopodobnienie nie jest tym samym co udowodnienie, a więc sąd dokonuje pobieżnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego.

Tryb rozpoznania wniosku

Wniosek podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. W sprawie uchylenia lub ograniczenia uprzednio udzielonego zabezpieczenia konieczne jest wyznaczenie rozprawy.

Żądana kwota

Żądana kwota musi być adekwatna do wskazanych i poddanych ocenie Sądu usprawiedliwionych kosztów utrzymania. Usprawiedliwione potrzeby powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku dziecka, ale także na podstawie miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, stanu zdrowia i wszystkich okoliczności występujących w danym przypadku. Ponadto, Sąd zwraca uwagę jakie są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Dodatkowo Sąd baczy, aby kwota ta zapewniła jednocześnie stronie zobowiązanej możliwość zaspokojenia własnych potrzeb, zakładając, że do dyspozycji pozostaje tej osobie kwota wystarczająca do jego utrzymania.

Przyjmuje się, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej i to niezaleznie od tego czy żyja z nimi wspólnie czy osobno.

Każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego rozwój psychiczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie, ochronę jego osoby i majątku, Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji (Uchwała Sądu Najwyższego w dnia 16 grudnia 1987 r. M.P. 1988 nr 6 poz. 60)

Koszt złożenia wniosku

W przypadku złożenia wniosku przez osobę uprawnioną – wniosek nie podlega opłacie.

Postanowienie

Sąd udziela zabezpieczenia w formie Postanowienia i doręcza je obu stronom postępowania. Na postanowienie Sądu I instancji przysługuje zażalenie, które należy wnieść w terminie 7 dni licząc od dnia doręczenia postanowienia, za pośrednictwem Sądu które takie postanowienie wydał.

Postanowienie jest natychmiast wykonalne, a zatem pomimo tego, że osoba zobowiązana wniesie zażalenie, ma ona obowiązek uiszczać zasądzoną kwotę od dnia wskazanego przez Sąd do czasu aż Sąd nie zmieni takiego postanowienia albo do czasu wydania wyroku rozwodowego.

Co do zasady małżonkowie mają dwie możliwości dokonania podziału majątku wspólnego. Mogą zrobić to albo po orzeczeniu pomiędzy nimi rozwodu, poprzez zainicjowanie odrębnego postępowania w przedmiocie podziału majątku wspólnego - co jest najczęstszą formą wybieraną przez byłych już małżonków, albo złożyć wniosek o podział majątku wspólnego już w pozwie o rozwód. Jednakże to drugie rozwiązanie jest obwarowane kilkoma warunkami, bez spełnienia których sąd prowadzący postępowanie rozwodowe, nie dokona podziału majątku wspólnego.

Pierwszą przesłanką wymaganą do tego, by sąd podzielił majątek w postępowaniu rozwodowym, jest wniosek jednego z małżonków o dokonanie tegoż podziału. Drugą przesłanką jest z kolei to, by przeprowadzenie podziału majątku w postępowaniu o rozwód nie spowodowało nadmiernej zwłoki postępowania. Z brakiem nadmiernej zwłoki o której mowa powyżej, mamy do czynienia zarówno, gdy skład majątku wspólnego i sposób jego podziału został wcześniej ustalony przez małżonków, jak i wówczas, gdy co prawda pomiędzy stronami nie ma w pełni zgodnego stanowiska w tym zakresie, jednakże ustalenie składu majątku wspólnego i sposób jego podziału nie wymaga prowadzenia obszernego postępowania. Bez wątpienia zaś z nadmierną zwłoką bedziemy mieć do czynienia, gdy małżonkowie są ze sobą silnie skonfliktowani, nie są w stanie wypracować wspólnego stanowiska w zakresie podziału majątku, a istnieje koniecznosć zarówno określenia czy i ewentuallnie w jakiej wysokości nakłady zostały poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka i odwrotnie, oraz ewentualne ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Zatem w praktyce najczęściej z podziałem majątku w postępowaniu o rozwód będziemy mieli do czynienia, gdy obydwie strony żądają orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie.

Wnosząc o dokonanie podziału majątku w pozwie o rozwód, nie uiszczamy osobnej opłaty od wniosku, która wynosi 1.000 zł, bądź 300 zł jeżeli małżonkowie przedstawią zgodny projekt podziału majątku. Jeśli w sprawie o rozwód sąd orzeknie również o podziale majątku, wówczas w orzeczeniu kończącym postępowanie sąd pobierze opłatę należną od wniosku o podział majatku (czyli 1.000 bądź 300 zł w zależności od tego, czy małżonkowie bedą całkowicie zgodni co do podziału czy też nie).