Tymczasowe aresztowanie jest najsurowszym środkiem zapobiegawczym.

Wyróżniamy dwa rodzaje środków zapobiegawczych:

1. środki izolacyjne – tymczasowe aresztowanie,

2. środki nieizolacyjne – poręczenie majątkowe; poręczenie społeczne; poręczenie od tzw. osoby godnej zaufania; dozór policji; nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym; zawieszenie w czynnościach zawodowych/służbowych; nakazanie powstrzymania się od określonej działalności lub prowadzenia określonego rodzaju pojazdów; zakaz opuszczania kraju (który może być połączony z odebraniem paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy).

Przesłanki stosowania

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania jest stosowany w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania a wyjątkowo, aby zapobiec popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa. Ponadto, można zastosować ten środek zapobiegawczy, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, w przypadku gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie mataczył w sprawie (tj. nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób będzie je utrudniał) a także w przypadku, gdy oskarżonemu grozi surowa kara za popełnienie zarzucanego mu czynu.

Zgodnie z treścią art. 249 § 1 k.p.k., stosować tymczasowe aresztowanie można tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa przez oskarżonego.

Wniosek prokuratora

Zastosowanie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym następuje na wniosek prokuratora, tylko na podstawie postanowienia sądu. Wniosek powinien mieć formę pisemną i zawierać uzasadnienie. We wniosku prokurator powinien wskazać dowody świadczące o popełnieniu przez podejrzanego zarzucanego mu przestępstwa oraz okoliczności, które przemawiają za koniecznością zastosowania najsurowszego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.

Posiedzenie

Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu niejawnym, w którym bierze udział podejrzany, jego obrońca, jeżeli go ustanowił oraz prokurator. W posiedzeniu nie może brać udziału pokrzywdzony, ani jego pełnomocnik. Na posiedzeniu Sąd powinien przesłuchać podejrzanego, pouczając go przed tym o prawie do złożenia wyjaśnień oraz o prawie do odmowy złożenia wyjaśnień i odmowy udzielenia odpowiedzi na poszczególne pytania.

Postanowienie

Sąd ogłasza postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, doręcza jego odpis podejrzanemu oraz jego obrońcy. Na postanowienie przysługuje 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, chyba że podejrzany lub obrońca byli obecni na ogłoszeniu tego postanowienia – wówczas 7 dniowy termin do wniesienia zażalenia biegnie od dnia jego ogłoszenia. Zażalenie wnosimy do sądu odwoławczego za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone postanowienie. Powinno ono być przekazane do rozpoznania sądowi odwoławczemu w ciągu 48 godzin (art. 463 § 2 k.p.k.).