Nasi autorzy

Jestem adwokatem od 2009 r. Członkiem Szczecińskiej Izby Adwokackiej. Wcześniej, absolwentem Uniwersytetu Szczecińskiego – Wydziału...

Członek Szczecińskiej Izby Adwokackiej.  Ukończyłam w 2009 r. studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji...

Urszula Kuć

adwokat

Adwokat Szczecińskiej Izby Adwokackiej. Absolwent Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydziału Prawa. Odbyła aplikacje adwokacką pod Patronatem adwokata...

więcej

Tagi

Odszkodowanie zadośćuczynienie uniewinnienie prawo karne adwokatura odszkodowania nowelizacja prawo cywilne sprawa karna Wypadek kodeks karny obrona w sprawie karnej postępowanie cywilne eksces intensywny zobowiązania adwokat szczecin darowizna zabójstwo 148 KK małżonkowie rozwód alimenty podatki uwzględnione powództwo zły stan drogi bezpodstawne wzbogacenie majątek wspólny tymczasowe aresztowanie Jazda pod wpływem basen ochrona własności zasady odpowiedzialności środki zapobiegawcze zakaz prowadzenia pojazdów ubezpieczenie OC zjeżdżalnia renta wyrok zaoczny zażalenie na tymczasowe aresztowanie autocasco postępowanie nakazowe park wodny kodeks cywilny sprzeciw od wyroku zaocznego szkoda częściowa postępowanie upominawcze Prawo budowlane. Zmiany w prawie budowlanym. Ustawa Prawo budowlane. Nowelizacja prawa budowlanego wrzesień 2020 r. Adwokat Szczecin. Kancelaria Adwokacka Tumielewicz Szczecin. wysokość renty niestawiennictwo na pierwszej rozprawie kodeks karny skarbowy nakaz zapłaty ZUS skarga na czynności komornika rygor natychmiastowej wykonalności szkody komunikacyjne Taktyka obrony Odpowiedzialność karna adwokata http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34577/007.pdf ciąża postępowanie egzekucyjne szkody łowieckie pokrzywdzona uniewinnienie adwokata świadczenia ciążowe egzekucja prawo ochrony konkurencji i konsumenta #podziałmajątku #nieruchomość #rozliczenia #majątekwspólny pomocnictwo podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne doręczenie zastępcze prezes UOKiK kodeks postępowania karnego #kompensata #świadczenie rozdzielność majątkowa ubezpieczenia społeczne kontrola administracyjna adow biuro podróży przymusowy ustrój majątkowy odwołanie do Sądu od decyzji ZUS domniemanie dotarcia do rąk adresata klauzule abuzywne odpowiedzialność odszkodowawcza zmarnowany urlop umowa zawarta na odległość przywrócenie terminu niedozwolone postanowienia umowne refundacja leków skuteczna obrona umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa przesyłki w postępowaniu cywilnym konsument odpowiedzialność lekarzy kradzież pojazdu prawo odstąpienia dorosły domownik przedsiębiorca NFZ polisa autocasco prawa konsumenta macocha zarząd majątkiem wspólnym małżonków umowa z NFZ ubezpieczyciel obrona konieczna pasierb małżeństwo Szczecin: brutalne aresztowanie za nagrywanie policjantów ubezpieczenia ojczym pozbawienie zarządu areszt szczecin Polecam bardzo ciekawy artykuł o problematyce taktyki obrończej spółka cywilna świadczenia alimentacyjne gwarancja adwokat Krzysztof Tumielewicz odpowiedzialności karnej adwokatów wykroczenie tumielewicz rękojmia oszustwo radców prawnych wystąpienie ze spółki cywilnej stłuczka wady rzeczy sprzedanej adwokat Krzysztof Tumieleiwcz obrońców. Dziś ten bardzo aktualny. Prawo karne # obrońca w sprawie karnej # pomoc prawna # adwokat szczecin #kancelaria adwokacka # http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/34577/007.pdf odpowiedzialność wspólników parking kancelaria umowa sprzedaży roszczenia matki dziecka pozamałżeńskiego Wymuszenie rozbójnicze (art. 282 KK) prawo pracy art. 86 kodeksu wykroczeń uprawnienia kupującego dziecko spoza małżeństwa a wymuszenie zwrotu wierzytelności (191 § 2 KK) postępowanie mediacyjne reklamacja porwanie dla okupu odwołanie od wypowiedzenia mediacja odwołanie darowizny skazanie be rozprawy zwolnienie zakładnika władza rodzicielska 23a kpk rażąca niewdzięczność konsensualne zakończenie procesu karnego a nieumyślne spowodowanie śmierci a odstąpienie od wymierzenia kary pozbawienie władzy rodzicielskiej odpowiedzialność solidarna podział majątku wniosek o skazanie Przepadek adwokat prawo karne użytkowanie konfiskata wysokie odszkodowanie Podział majątku # rozliczenie konkubinatu # rozliczenie nakładów # spółka cywilna ograniczone prawo rzeczowe zwykłe potrzeby rodziny zabezpieczenie alimentów zarządca drogi tymczasowy areszt dozór elektroniczny prawo rzeczowe postępowanie karne wniosek o udzielenie zabezpieczenia dziura w drodze nieumyślne spowodowanie śmierci bransoleta konkubinat procedura karna zgłoszenie darowizny szkoda drogowa areszt kodeks karny wykonawczy rozliczenie konkubinatu zmiany w KPK zwolnienie z podatku kierownik budowy 155 KK odbywanie kary rozliczenia majątkowe po ustaniu konkubinatu odpowiedzialność

Rozliczenie konkubinatu - podział majątku - prawo cywilne

autor Krzysztof Tumielewicz, 30 stycznia 2020

Rozliczenie konkubinatu – problemy przy rozliczaniu osób pozostających w związkach pozamałżeńskich

Od dłuższego czasu budzi wiele wątpliwości praktycznych rozliczenie tzw. konkubinatu – związków partnerskich. Sądy stosują różne konstrukcje (co Sąd to obyczaj .. ) przy rozliczaniu byłych partnerów – poczynając od: 1) zniesienia współwłasności przedmiotów stanowiących ich majątek wspólny, 2) rozliczenia nakładów, 3) bezpodstawnego wzbogacenia czy 4) spółki cywilnej. Metody te również mogą się przenikać w ramach jednego postępowania sądowego.

Prawnomajątkowe stosunki powstałe między osobami pozostającymi w stosunkach pozamałżeńskich są oparte na art. 405 kodeksu cywilnego (bezpodstawne wzbogacenie), jako najbardziej właściwej podstawie ich oceny, bo do tych osób nie mogą być stosowane w drodze analogii przepisy o wspólności ustawowej.
Sąd Najwyższy wskazywał też, że nakłady konkubentów czynione wspólnie w czasie konkubinatu na majątek jednego z nich powinny być rozliczone według przepisów o zniesieniu współwłasności.
Rozważając wybór możliwości rozliczenia konkubinatu, brano pod uwagę odpowiednie zastosowanie przepisów o wspólności majątkowej małżeńskiej, zastosowanie przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych i znoszeniu tej współwłasności, zastosowanie przepisów o spółce cywilnej oraz zastosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Wykluczono jednak możliwość stosowania przepisów o wspólności majątkowej małżeńskiej.
Co do pozostałych uregulowań w orzecznictwie pojawiały się różne stanowiska, dopuszczano zarówno możliwość stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności, jak i przeciwnie – możliwość taką wykluczano, wskazywano na dopuszczalność oparcia rozliczeń majątkowych konkubentów na przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu czy na istnienie podstawy prawnej dokonania określonych przesunięć majątkowych w zakresie trwania konkubinatu wykluczającej możliwość sięgania do instytucji bezpodstawnego wzbogacenia.
Wybór jednego z tych uregulowań może być uzależniony od okoliczności konkretnej sprawy, a także od przedmiotu rozliczeń. Do roszczeń z tytułu nabytych wspólnie nieruchomości i rzeczy ruchomych oraz z tytułu nakładów dokonanych na te przedmioty należy stosować przepisy o zniesieniu współwłasności, natomiast do roszczeń z tytułu nakładów dokonanych przez jednego z konkubentów na wchodzące w skład wspólnego gospodarstwa przedmioty majątkowe należące do drugiej z tych osób zastosowanie znaleźć powinny przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Ochrona interesów majątkowych konkubentów w ich wzajemnych stosunkach nie powinna być intensywniejsza niż ochrona małżonków w analogicznych stanach faktycznych. Oznaczałoby to naruszenie bezspornych preferencji prawnych przyznanych związkom małżeńskim formalnie zawartym.
Należy się skupić na specyfice konkretnych okoliczności faktycznych i roszczeń zgłaszanych przez konkubentów i poszukiwać najwłaściwszych ram prawnych, godząc się na nieuniknione nieformalności i konieczność stosowania przepisów normujących określone stosunki jedynie odpowiednio.
Wymaga to każdorazowo uwzględnienia konkretnych okoliczności sprawy oraz specyfiki wynikającej ze splotu stosunków osobisto-majątkowych ukształtowanych w danym związku.


Przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu należy stosować, gdy brak innej podstawy prawnej umownej, deliktowej czy wynikającej z art. 224–230 k.c., na jakiej możliwe byłoby przywrócenie równowagi majątkowej naruszonej bez prawnego uzasadnienia i uwzględnienia roszczenia o zwrot nakładów. W orzecznictwie przeważa pogląd, iż właściwą podstawą prawną rozliczeń między konkubentami, w tym dotyczących nakładów dokonanych na majątek jednego z nich, są przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, chyba że szczególne okoliczności wskazują na istnienie innej podstawy prawnej tych rozliczeń. Zasądzeniu z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia podlega kwota odpowiadająca aktualnemu stanowi wzbogacenia w dacie wyrokowania, poprzez stosowanie w drodze analogii art. 363 § 2 k.c., co najlepiej odpowiada istocie tej instytucji. Jedynie takie rozstrzygnięcie prowadzi do rzeczywistego przywrócenia naruszonej bez podstawy prawnej równowagi majątkowej, szczególnie gdy chwila uzyskania korzyści jest odległa od chwili jej zwrotu.
Rozliczenie konkubentów należy do spornych ze względu na to, że przepisy prawa wprost tego zagadnienia nie regulują. Utrwalony jest pogląd, iż do stosunków majątkowych konkubentów nie można stosować przepisów o wspólności ustawowej i podziale dorobku nawet w drodze analogii. Są także poważne argumenty przeciw stosowaniu do rozliczenia konkubentów przepisów o spółce cywilnej, chyba że zawarli umowę spółki. Nie budzi też większych kontrowersji stanowisko, że do rozliczeń składników majątkowych, które nabyli na współwłasność ułamkową, mają zastosowanie przepisy o zniesieniu współwłasności. Te nie mogą być jednak uznane za wyłączną, całościową podstawę rozliczeń po ustaniu konkubinatu, nie uwzględniają bowiem osobowego elementu wspólnoty konkubenckiej.

 

Spółka cywilna

autor Sandra Wylegała, 23 lutego 2017

Spółka cywilna, w przeciwieństwie do spółek prawa handlowego, nie jest osobą prawną i nie funkcjonuje w obrocie jako podmiot prawa. Spółka ta regulowana jest w Kodeksie cywilnym w art. 860 – 875. Rozumie się przez nią umowę wspólników, którzy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działalnie w sposób oznaczony. Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, natomiast status taki posiadają jej wspólnicy w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Umowa spółki powinna wskazywać cel gospodarczy oraz postanowienie o zobowiązaniu się wspólników do osiągnięcia tego celu. Ponadto, powinna określać samych wspólników. Wspólnicy mogą uregulować w umowie zasady zarządzania spółką, sposób jej reprezentacji, zasady uczestniczenia w zyskach i stratach oraz przyczyny powodujące wygaśnięcie spółki. Uregulowanie tych kwestii ma jednak charakter dobrowolny (w braku takiej regulacji stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego).

Podkreślenia wymaga, że dla umowy spółki cywilnej ustawodawca wymaga zachowania formy pisemnej.

Zgodnie z KC, każdy wspólnik ma prawo prowadzić sprawy spółki (chyba że umowa stanowi inaczej) oraz reprezentować spółkę w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw. W myśl art. 865 § 2 KC każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Natomiast, gdyby przed zakończeniem takiej sprawy, któryś ze wspólników sprzeciwił się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 1997 r. (I CKN 70/97):

„Przy rozstrzyganiu, czy dana czynność prawna należy, czy też nie należy do zwykłych czynności spółki cywilnej, trzeba mieć na względzie okoliczności konkretnego przypadku, a w szczególności cel i determinowany nim rodzaj działalności spółki, przynależność ocenianej czynności do tego rodzaju działalności oraz jej doniosłość z punktu widzenia rozmiaru tej działalności”.

Zachowania przekraczające zakres zwykłych czynności wiążą się z reguły z użyciem większych środków finansowych czy z zaciąganiem zobowiązań. Natomiast zwykłe czynności dotyczą głównie bieżących spraw spółki.

Sprzeciw nie wymaga formy szczególnej, musi być natomiast wyraźny i skierowany bezpośrednio przeciwko konkretnej czynności. Jeżeli jeden ze wspólników swoim działaniem przyczynił się do powstania szkody można dochodzić odszkodowania na mocy art. 471 i n. KC.

Uchwały wspólników są wymagane także w przypadku czynności przekraczających zwykły zarząd.

Spółka cywilna jest jedynym typem spółki, w której wspólnicy nie mają obowiązku wniesienia wkładów. Oznacza to, że spółka cywilna może funkcjonować jako spółka bezwkładowa.

Z uwagi na to, że spółka cywilna nie jest osobą prawną, a tworzy jedynie stosunek obligacyjny pomiędzy wspólnikami, wniesienie przez wspólnika wkładu następuje poprzez przeniesienie tego wkładu na rzecz wszystkich wspólników.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania

Zgodnie z art. 864 KC, za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie, przy czym ich odpowiedzialność ma charakter nieograniczony i osobisty. Nie oznacza to jednak, że wierzyciel może od razu kierować egzekucję przeciwko wspólnikom spółki. Dopiero bowiem w sytuacji, gdy majątek spółki okaże się niewystarczający na pokrycie długów, wierzyciel może wystąpić o tytuł wykonawczy przeciwko któremukolwiek wspólnikowi. Odpowiedzialność solidarna rodzi bowiem taki skutek, że wierzyciel może żądać zaspokojenia swojej wierzytelności zarówno od wszystkich wspólników spółki cywilnej, jak i od każdego z osobna. Jeżeli wierzyciel zwróci się tylko do jednego wspólnika, a ten wspólnik zaspokoi jego roszczenie – wspólnikowi przysługuje roszczenie regresowe wobec pozostałych wspólników.

Ponieważ odpowiedzialność w spółce cywilnej jest solidarna, nie ma znaczenia, który ze wspólników bezpośrednio przyczyni się do powstania wierzytelności. Nawet gdy dług pojawi się z winy wyłącznie jednego współwłaściciela, to i tak reszta wspólników musi ponieść konsekwencje z nim związane. Ostatecznie, każdy wspólnik będzie obciążony częścią wierzytelności.

Należy pamiętać o tym, że występujący wspólnik ponosi odpowiedzialność za te zobowiązania, które powstały w czasie, gdy był wspólnikiem. Za zobowiązania powstałe po dniu wystąpienia, odpowiedzialność ponoszą wyłącznie aktualni wspólnicy spółki. Wobec tego, wystąpienie ze spółki nie zwolni wspólnika z ponoszenia odpowiedzialności za długi, które powstały gdy był w spółce.

Wystąpienie ze spółki cywilnej

Z uwagi na to, ze spółka cywilna jest umową, istotne znaczenie odgrywa wzajemne zaufanie stron, a także osobiste współdziałanie wspólników dla osiągnięcia zamierzonego celu. Jak w takim razie wystąpić ze spółki?

Przepisy Kodeksu cywilnego dopuszczają możliwość zmiany składu osobowego w spółce cywilnej. Przede wszystkim zmiana taka może nastąpić w drodze zmiany umowy spółki, a więc złożenia w tym zakresie zgodnych oświadczeń woli przez wszystkich wspólników. W braku porozumienia, gdy spółka została zawarta na czas nieokreślony, każdy wspólnik może wystąpić ze spółki wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.

Inny sposób opuszczenia spółki przewiduje art. 869 § 2 KC. Na podstawie wskazanego przepisu wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia. Przesłanką takiego zachowania są jednak tzw. „ważne powody”. Ocena „ważnych powodów” ma charakter jednostkowy i dokonywana jest na podstawie konkretnych okoliczności danego przypadku. W szczególności wskazać można na sytuację rodzinną wspólnika, jego długotrwałą chorobę, dłuższą nieobecność spowodowaną np. wyjazdem. Wypowiedzenie mogą też uzasadniać: naruszenie obowiązku lojalności przez pozostałych wspólników, zaprzestanie przez pozostałych wspólników współdziałania dla określonego celu, nieuczciwe postępowanie lub nierzetelne wykonywanie obowiązków przez pozostałych wspólników, konflikt z pozostałymi wspólnikami uniemożliwiający zgodne współdziałanie w spółce. Jeżeli ziściła się któraś z powyższych przesłanek, wspóllnik moze wypowiedzieć swój udział w spółce ze skutkiem natychmiastowym, a więc bez zachowania terminu określonego w umowie spółki czy w ustawie.

Ponadto, prawo do wypowiedzenia udziału w spółce przysługuje wierzycielowi osobistemu wspólnika, jeżeli w ciągu ostatnich 6 miesięcy prowadzona była nieskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, a wierzyciel osobisty uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania.

Wspólnikowi, który występuje ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki. Nadto, wypłaca się taką część majątku wspólnego pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Skutkiem wystąpienia wspólnika jest zerwanie tzw. węzła obligacyjnego spółki – wspólnik występujący przestaje być stroną umowy spółki. Ustają więc stosunki prawne łączące tego wspólnika z pozostałymi wspólnikami. Wygasają wszystkie prawa i obowiązki zarówno o charakterze majątkowym, jak i organizacyjnym. Jeżeli jednak przed wystąpieniem wspólnika powstały po jego stronie wierzytelności, w szczególności o wypłatę zysku, wierzytelności te nadal mu przysługują. W sferze stosunków prawnorzeczowych, występujący wspólnik przestaje być podmiotem stosunku prawnego wspólności łącznej, obejmującej wspólny majątek wspólników.

Spółkę można też „opuścić” na skutek jej rozwiązania przez sąd. O rozwiązaniu spółki w ten sposób mówi art. 874 KC.  Przesłanką ingerencji sądu są jednak „ważne powody”. Zaznacza się, że do kategorii „ważnych powodów”, uzasadniających wszczęcie postępowania w sądzie, należą przyczyny dotyczące nie tylko jednego wspólnika lub grupy wspólników, ale dotyczące bytu spółki jako całości. Pojęcie ważnych powodów w rozumieniu tego artykułu nie musi być tożsame z ważnymi powodami w rozumieniu art. 869 par. 2 KC. Jako „ważne powody” wymienia się np. zablokowanie możliwości podejmowania uchwał w ważnych sprawach spółki, niedające się usunąć konflikty między wspólnikami, utrata dobrego imienia spółki lub poszczególnych wspólników, niegospodarność, wystąpienie niepokonywalnych trudności w działalności spółki, odejście ze spółki osób, na których wiedzy opierała się działalność spółki.