Umowa darowizny polega na zobowiązaniu się darczyńcy do jednostronnego, bezpłatnego świadczenia ze swojego majątku na rzecz drugiej osoby, zwanej obdarowanym. Jednocześnie na osobę obdarowaną nie jest nałożony obowiązek wzajemnego świadczenia na rzecz darczyćy. Zatem celem umowy darowizny jest wzbogacenie obdarowanego kosztem majątku darczyńcy.
Umowa darowizny co do zasady powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Jednakże darowizna jest ważna bez zachowania tej formy, jeżeli przyrzeczone przez darczyńcę świadczenie zostało już spełnione.
Przykład: Małżonkowie chcą darować na podstawie umowy darowizny swojemu synowi kwotę 10.000 zł. Umowa darowizny nie została sporządzona w formie aktu notarialnego, lecz pieniądze zostały przekazane na rzecz syna. Wówczas taka darowizna jest ważna.
Darowizna może zostać odwołana zarówno przed, jak i po jej wykonaniu. Przed jej wykonaniem może być odwołana wówczas, gdy stan majątkowy darczyńcy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionyh potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjncyh (art. 896 kodeksu cywilnego). Inaczej mówiąc, by darczyńca mógł odwołać darowiznę przed jej wykonaniem, w jego w majątku muszą zajść istotne zmiany na jego niekorzysć.
Z kolei po wykonaniu darowizny, darczyńca może ją odwołać gdy odbarowany dopuścił się wzgledem niego rażącej niewdzięczności. Ustawodawca nie precyzuje na czym owa rażąca niewdzięczność ma polegać, jednakże bogate orzecznictwo sądowe wypracowało kilka kryteriów w tym zakresie. I tak zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 stycznia 2016 r., sygn. I Aca 540/15, pod pojęcie rażącej niewdzięczności może podpadać jedynie taka czynność czy zaniechanie obdarowanego, które były skierowane przeciwko darczyńcy ze świadomością i w nieprzyjaznym zamiarze. Z kolei w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2016 r., sygn. I Aca 881/15 wskazano, że rażąco niewdzięcznym zachowaniem odbarowanego jest działanie lub zaniechanie skierowane bezpośrednio, lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które oceniając rzecz rozsądnie i obiektywnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Jednakże pamiętać należy o tym, że gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu, darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności.
By oświadczenie o odwołaniu darowizny było skuteczne, musi ono nastąpić na piśmie.Oświadczenie to musi zawierać jednoznaczny przekaz dla odbarowanego, że darczyńca odwołuje uczynioną na jego rzecz darowiznę, przy czyn darczyńca nie musi uzasadniać powodów dla których darowiznę odwołuje.
Kancelaria posiada bogate doświadczenie z zakresu spraw związanych z odwołaniem darowizny, m.in. wyrokiem z dnia 16 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie, w sprawie, w której Kancelaria reprezentowała pozwanego, oddalił powództwo powodów wskazując, że zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności w postaci zeznań świadków, nie pozwana na uznanie zachowania pozwanego w stosunku do powodów za rażącao naganne, niewdzięczne, a zatem takie, które uzasadniałoby uznanie, że dokonaną na jego rzecz darowiznę można skutecznie odwołać. W powyższym orzeczeniu Sąd przykładowo wymienił również zachowania, które mogą być uznane za rażąco niewdzięczne, wskazując że może być to: popełnienie przestepstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci darczyńcy albo na mieniu darczyńcy oraz naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych (rodzinnych) łączących go z darczyńcą.
