Jestem adwokatem od 2009 r. Członkiem Szczecińskiej Izby Adwokackiej. Wcześniej, absolwentem Uniwersytetu Szczecińskiego – Wydziału...
Wyrok zaoczny
autor Agnieszka Gziut, 31 marca 2017
Przesłanki wydania wyroku zaocznego:
Sąd wydaje wyrok zaoczny w sytuacji gdy:
- Pozwany nie stawił się na rozprawę – chodzi o pierwszą rozprawę, obecność na pierwszym terminie i wzięcie udziały w rozprawie uniemożliwia wydanie wyroku zaocznego, choćby pozwany nie stawił się na kolejne rozprawy;
- Pomimo stawiennictwa pozwany nie bierze udziału w rozprawie – chodzi o sytuację, w której pozwany np. odmawia wyjaśnień, nie chce ustosunkować się do żądania powoda.
Czym jest wyrok zaoczny?
Wyrok zaoczny jest wydany w oparciu o założenie, że prawdziwe są twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu, chyba, że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.
W praktyce wyroki zaoczne często zapadają w sprawach, w których pozwanemu doręczono wezwanie na rozprawę w trybie art. 139 § 1 k.p.c., tzw. doręczenie przez awizo. Datą doręczenia takiego pisma jest albo data odebrania pisma przez adresata w terminie oznaczonym w pierwszym lub drugim awizo bądź data, w której upłynął termin do odbioru pisma z poczty po drugiej awizacji. W tym drugim przypadku, jeżeli adresat nie zgłosił się po przesyłkę przyjmuje się tzw. fikcję, że pismo uznaje się za doręczone.
Sprzeciw od wyroku zaocznego
Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny może w terminie 2 tygodni wnieść sprzeciw od wyroku zaocznego. Termin ten liczy się od dnia doręczenia wyroku.
Sprzeciw jest środkiem, który nie przenosi sprawy do sądu odwoławczego. Rozpoznaje go zatem ten sąd, który wydał wyrok zaoczny. W sprzeciwie wskazujemy zarzuty przeciwko żądaniu pozwu, przytacza się fakty i dowodu na uzasadnienie swoich twierdzeń a także wskazuje się zakres zaskarżenia, a więc czy zaskarżamy wyrok w całości czy też w części. W sprzeciwie podnosi się także zarzuty formalne, które należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, tj. zarzut niewłaściwości miejscowej, zarzut nieprawidłowego określenia wartości przedmiotu sporu, zarzut zapisu na sąd polubowny.
W sprzeciwie pozwany może wytoczyć powództwo wzajemne określone w art. 204 § 1 k.p.c. a także zgłosić zarzut potrącenia.
Po stwierdzeniu, że sprzeciw został złożony w terminie, nie jest dotknięty brakami lub zostały one usunięte, a ponadto został opłacony, przewodniczący powinien zarządzić doręczenie sprzeciwu powodowi i wyznaczyć termin rozprawy.
Skuteczne wniesienie sprzeciwu nie pozbawia mocy zaskarżonego wyroku, co oznacza, że w zakrecie w jakim został zaopatrzony w rygor natychmiastowej wykonalności może być wykonany. Wyrok zaoczny trai moc dopiero wówczas, gdy zostanie uchylony.
Zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności
Aby uniknąć wykonania wyroku zaocznego do czasu jego ewentualnego uchylenia można złożyć również wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego temu wyrokowi.
Jeżeli pozwany wykaże, że wyrok został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności wydania wyroku zaocznego albo uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo na wyznaczonym terminie rozprawy było niezawinione a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego a nadto przedstawione w sprzeciwie zarzuty oraz wskazane dowody wywołują wątpliwości co do podstawy faktycznej, na której oparty był wyrok zaoczny – wówczas Sąd ma obowiązek zawiesić rygor natychmiastowej wykonalności.
Doręczenie zastępcze - co w sytuacji gdy pismo nie dotarło do rąk adresata?
autor Agnieszka Gziut, 30 marca 2017
Czym jest doręczenie zastępcze?
Jest to doręczenie korespondencji do rąk innej osoby niż adresat, w razie jego niezastania. Krąg tych osób został ściśle określony w art. 138 k.p.c., są nimi:
- dorosły domownik, przedstawiciel administracyjny domu, dozorca domu lub przedstawicie właściwego organu gminy, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podęły się oddania mu pisma;
- osoba upoważniona do odbioru pism w miejscu pracy adresata, jest nią osoba upoważniona do odbioru pism skierowanych do zakładu pracy (pracodawcy). Skuteczność takiego doręczenia nie jest uzależniona od posiadania przez taką osobę upoważnienia pracownika do odbioru pism, których jest adresatem.
Doręczenie w trybie art. 138 § 1 powinno być dokonane tam, gdzie adresat mieszka, a więc pod wskazanym jego adresem. Jeżeli doręczający nie zastanie adresata ani jego domownika w mieszkaniu adresata, niedopuszczalne jest doręczenie pisma sądowego w miejscu pracy domownika adresata lub tam, gdzie się go zastanie.
Domownik
Jest to osoba pozostająca z adresatem we wspólnym gospodarstwie domowym. Dla spełnienia przesłanki „dorosłego domownika” nie jest konieczne, aby doręczenie nastąpiło do rąk osoby pełnoletniej. W orzecznictwie panuje pogląd, zgodnie z którym odebranie przesyłki przez osobę wprawdzie niepełnoletnią, ale będącą domownikiem gwarantuje realną możliwość dojścia oświadczenia do wiadomości adresata.
Domniemanie dotarcia pisma do rąk adresata
Takie doręczenie jest oparte na domniemaniu, że pismo sądowe dotarło do rąk adresata i że w ten sposób zostało dokonane prawidłowo. Domniemanie to jednak może być przez stronę obalone. Adresat bowiem może dowodzić, że pisma nie otrzymał i o nim nie wiedział, gdyż osoba, której zastępczo pismo doręczono, bądź urząd, w którym je złożono, nie oddały mu pisma. Na takim stanowisku stoi Sąd Najwyższy – Postanowienie SN z dnia 4 września 1970 r., I PZ 53/70.
Obalenie takiego domniemania nie prowadzi do wniosku, że doręczenia nie zostały dokonane, ale jedynie do uchylenia ujemnych skutków, jakie dla strony wiążą się z tym doręczeniem w zakresie biegu terminu. Wykazanie, że osoba, która odebrała pismo nie przekazała go adresatowi lub uczyniła to z opóźnieniem może mieć znaczenie jedynie przy ocenie zasadności wniosku o przywrócenie terminu - Postanowienie SN z dnia 26 września 2013 r., II CZ 45/13.
Skarga na czynności komornika
autor Agnieszka Gziut, 29 marca 2017
Czym jest i kiedy przysługuje skarga na czynności komornika?
Skarga na czynności komornika jest środkiem prawnym, który przysługuje zarówno na działania jak i zaniechania organu egzekucyjnego. Za działania uważa się czynności, w których komornik wydaje konkretne orzeczenia – np. postanowienie o zawieszeniu postępowania, ale także dokonuje konkretnych czynności, z którymi się nie zgadzamy – np. zajęcie ruchomości. Za zaniechanie natomiast uważa się takie zachowania, w których komornik nie podejmuje czynności, podczas gdy takie zachowanie wymagane jest przez przepisy prawa. Nie dotyczy to jednak bezczynności komornika, które przejawia się opieszałym prowadzeniem egzekucji. W takich okolicznościach bowiem skarga na czynności komornika nie przysługuje.
Komu przysługuje skarga?
Skargę na czynności komornika może wnieść strona postępowania egzekucyjnego lub osoby, których prawa zostały przez działanie lub zaniechanie komornika naruszone albo zagrożone.
Co napisać w treści skargi?
W pierwszej kolejności należy pamiętać, że skarga powinna spełniać wymogi pisma procesowego (art. 126 k.p.c.). Skargę wnosi się do sądu, przy którym działa komornik, chyba że wierzyciel wybrał komornika poza właściwością ogólną. W takim przypadku skargę wnosi się do tego sądu, który byłby właściwy według właściwości ogólnej. Poza tym określamy: jaką czynność skarżymy formułujemy wniosek: o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności oraz uzasadniamy nasze stanowisko. Warto także złożyć wniosek o zawieszenie w całości lub w części postępowania egzekucyjnego. Wniosek powinien wskazywać okoliczności świadczące o tym, że dalsze prowadzenie postępowania może wyrządzić wnioskodawcy szkodę, może więc się okazać, że celowe i uzasadnione będzie zawieszenie postępowania tylko w części, np. w odniesieniu do zaspokojenia tylko niektórych roszczeń, albo co do określonego sposobu egzekucji.
Termin
Termin do wniesienia skargi na czynności komornika wynosi tydzień. Termin ten liczy się na różne sposoby, w zależności od okoliczności. Możliwe są następujące warianty:
- Tydzień od dnia dokonania czynności – jeżeli o czynności byliśmy zawiadomieni lub byliśmy przy niej obecni;
- Tydzień od dnia zawiadomienia o czynności – jeżeli nie byliśmy przy niej obecni ani nie byliśmy o niej zawiadomieni;
- Tydzień od dowiedzenia się o dokonaniu czynności – jeżeli nie zawiadomiono nas o terminie czynności;
- Tydzień od dnia, w którym czynność powinna być dokonana – jeżeli zaniechano jej dokonania.
Rozstrzygnięcie
Rozstrzygnięcie Sądu zapada w formie postanowienia, w którym Sąd uwzględnia lub oddala skargę. Uwzględniając skargę Sąd może uchylić bądź zmienić zaskarżoną decyzję komornika. Jeżeli zaś wniesiemy skargę na zaniechanie jakichś czynności przez komornika, Sąd może nakazać komornikowi dokonania ich albo też może wydać orzeczenie, które komornik zaniechał pomimo istnienia warunków ustawowych. Oddalenie skargi oznacza, że Sąd uznał skargę za nieuzasadnioną. Ponadto Sąd ma możliwość zawieszenia postępowania w sytuacji, gdy w sprawie egzekucyjnej zaistniały przesłanki do wstrzymania biegu czynności a komornik natomiast pominął te czynności. Na postanowienie Sądu przysługuje zażalenie, które wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.
Rozliczenie konkubinatu
autor Agnieszka Gziut, 27 marca 2017
Czym jest konkubinat?
Konkubinatem jest trwały związek kobiety i mężczyzny, żyjących razem jak w małżeństwie, którzy jednak nie decydują się z różnych przyczyn na zawarcie związku małżeńskiego. Osoby żyjące w konkubinacie pozostają we wspólnym, stałym pożyciu, utrzymując więź psychiczną i fizyczną oraz gospodarczą. Jeżeli nie istnieje chociażby jedna z nich to możemy się zastanowić czy w ogóle mówimy o konkubinacie. Niemniej brak jednej więzi nie determinuje od razu, że konkubinatu nie było. Przykładem może być brak więzi fizycznej, której może zabraknąć między konkubentami z przyczyn zdrowotnych. Nie determinuje to jednak rozpadu konkubinatu. Szczególne znaczenie ma więź gospodarcza, przejawiająca się między innymi we wspólnym zamieszkiwaniu. Wówczas Sąd bada Sąd Najwyższy jak i piśmiennictwo wyraża pogląd, że o konkubinacie można mówić tylko w przypadku gdy mówimy o osobach przeciwnej płci. Jednak w sytuacji kiedy mówimy o parze homoseksualnej to de facto przepisy stosuje się te same, bez stosowania nazewnictwa „konkubinat”, które jest zarezerwowane wyłącznie dla osób płci przeciwnej.
Do kryteriów konkubinatu zalicza się również brak formalnej podstawy pożycia partnerów oraz ograniczeń zakończenia związku, jego stabilności oraz istnienie osobisto-majątkowej wspólnoty życiowej. To od woli obojga konkubentów zależy kiedy związek zostanie zakończony.
Zakończenie konkubinatu a rozliczenia majątkowe między konkubentami
Co zrobić w przypadku gdy między konkubentami dochodziło do przesunięć majątkowych? Chodzi o sytuację gdy brak jest umowy między stronami co do wzajemnych rozliczeń i nakładów. Takich sytuacji jest najwięcej, bowiem osoby, które tworzą nieformalny związek najczęściej nie spisują umowy co do tego kto np. utrzymuje dom a kto sprawuje opiekę nad dzieckiem. Żyją oni niemalże tak samo jak małżonkowie bez formalnej podstawy tego związku.
Problem stanowią zatem wzajemne rozliczenia konkubentów, którzy postanawiają się rozstać. Jest to o tyle problematyczne, że w przypadku zakończenia związku małżeńskiego stosujemy przepisy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych oraz przepisy o podziale dorobku, natomiast przy rozliczeniu konkubinatu stosowanie tych przepisów nawet w drodze analogii jest niedopuszczalne.
Jakie zatem przepisy stosować?
Wybór właściwej postawy jest zawsze uwarunkowany konkretnym stanem faktycznym. Podstawę prawną zgłoszonego roszczenia warunkuje konkretna podstawa faktyczna. Krótko mówiąc – wszystko zależy od okoliczności danej sprawy.
Najczęściej stosuje się przepisy:
1) o spółce (spółka wewnętrzna – quasi spółka cywilna) – koncepcja bardzo rzadko spotykana. Istotą jest realizacja celu gospodarczego.
2) o umowie zlecenia – ta koncepcja jest koncepcją czysto teoretyczną, w praktyce bardzo rzadko spotykana.
3) o ochronie własności (art. 224 – 231 k.c.) – roszczenia posiadacza przeciwko właścicielowi o rozliczenie nakładów i wydatków. Te przepisy stosujemy np. w sytuacji gdy jeden z konkubentów wprowadza się do nieruchomości drugiego konkubenta, mieszka tam, dba o dom, poświęca swój czas, pieniądze na utrzymanie nieruchomości, wkłada pracę w wychowanie dzieci. W tym przypadku konieczne jest jednak wykazanie tzw. dobrej wiary konkubenta. W przypadku zastosowania tych przepisów do rozliczenia konkubinatu wykładnia dobrej wiary jest bardzo liberalna, niemniej należy wykazać jej istnienie.
4) z zakresu prawa pracy – ta koncepcja znajdowała swoje uzasadnienie, gdy strony pracowały wspólnie w gospodarstwie rolnym czy też zakładzie rzemieślniczym, wiązała ich formalnie umowa o pracę, a nie była ona należycie lub ogólnie wynagradzana. Obecnie stosowanie tych przepisów jest również rzadkie.
6) o bezpodstawnym wzbogaceniu – najbardziej zbliżone do rozliczeń między małżonkami. Przepisy te należy stosować wtedy, gdy brak jest innej podstawy prawnej, na jakiej możliwe byłoby przywrócenie równowagi majątkowej między konkubentami. Przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu mają zastosowanie wtedy, gdy brak jest umownej lub deliktowej podstawy uwzględnienia roszczenia o zwrot nakładów dokonanych na majątek jednego z konkubentów przez drugiego, chyba, że szczególne okoliczności faktyczne sprawy wskazują na istnienie innej podstawy prawnej tych rozliczeń. Chodzi o sytuację, gdy brak jest wyraźnego wyodrębnienia wnoszonych dochodów, a środki pieniężne mieszają się, nie wiadomo która część jest kogo – w chwili dokonywania czynności nie przykładamy wagi do stopnia przyczynienia się do nabywanego prawa lub dobra. Brak jest wówczas wyraźnego rozgraniczenia majątków a konkubenci zgodnie korzystali z połączonych dochodów (wspólnie gospodarowali uzyskiwanymi przez siebie dochodami, nie rozliczając wnoszonych dochodów i ponoszonych wydatków, które traktowane były jako równe). Ponadto przepisy te stosowane są gdy były konkubent dochodzi roszczeń z tytułu nakładów dokonanych przez niego na wchodzące w skład wspólnego gospodarstwa przedmioty majątkowe należące do drugiego konkubenta, a także w sytuacji nieodpłatnego wykonywania pracy na rzecz drugiego konkubenta, co skutkuje jego bezpodstawnym wzbogaceniem o wartość majątkową, jaka z jego majątku nie wyszła i została uzyskana bez podstawy prawnej.
Wysokość żądania
Dla określenia danego przysporzenia jako bezpodstawne wzbogacenie niezbędne jest oznaczenie wartości przysporzenia (wzbogacenia) i wartości zubożenia, wskazanie okoliczności przesunięcia majątkowego oraz wykazanie braku jego podstawy. Musimy wykazać ile druga strona zyskała.
Powód powinien zawsze wykazać w toku postępowania:
1. wysokość żądania kierowanego pod adresem drugiego z konkubentów, a w konsekwencji brak poniesienia konkretnych wydatków poczynionych na majątek drugiego z nich, która prowadziłaby do bezpodstawnego wzbogacenia oraz ich rzeczywistą wysokość,
2. wartość wzbogacenia pozwanego,
3. wielkość swojego zubożenia, gdyż roszczenia o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia mierzone jest zawsze wartością mniejszą, co oznacza, że zubożony nie może żądać więcej niż wynosi jego uszczerbek albo korzyść uzyskana przez wzbogaconego.
Należy jednak pamiętać, że każda sprawa jest inna i każdą traktuje się indywidualnie. Od tego jaką podstawę prawną żądania przyjmiemy zależy także tryb postępowania.
NFZ ponownie przegrywa w sprawie przeciwko lekarzowi - o zapłatę odszkodowania
autor Agnieszka Gziut, 14 października 2016
Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 04 października 2016 r. oddalił apelację Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie o zapłatę przeciwko lekarzowi.
Narodowy Fundusz Zdrowia pozwał lekarza o zapłatę kwoty ponad 36.000 złotych wraz z odsetkami tytułem odszkodowania za wystawianie przez tego lekarza recept na leki refundowane, w okresie kiedy stron nie łączyła umowa upoważniająca do wystawiania recept na leki i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych przysługującym świadczeniobiorcom.
Podstawę prawną dochodzonego pozwem roszczenia stanowił art. 415 k.c.
Jak stwierdził Sąd Okręgowy w Szczecinie, działanie pozwanego lekarza polegające na wystawianiu recept bez formalnego uprawnienia do tej czynności nosiło znamiona bezprawneo w rozumieniu art. 415 k.c., niemniej bezprawność ta nie była wystarczajaca przesłanką do uznania odpowiedzialności odszkodowawczej lekarza wzgledem NFZ. Konieczne byłoby zaistnienie winy w zakresie bezprawnego działania lekarza oraz szkody, która pozostawałaby w normalnym związku przyczynowym z bezprawnym i zawinionym działaniem lub zaniechaniem.
Sąd doszedł do przekonania, że działaniem, które naruszałoby przepisy ustawy o refundacji leków, wywołującym szkodę w majątku powoda odpowiadającą kosztom refndacji na rzecz aptek byłaby sytuacja, w której refundowane leki trafiłyby do osób nieuprawnionych do otrzymania świadczeń zdrowotnych. Wobec tego, że w niniejszej sprawie pozwany lekarz wystawiał recepty na rzecz pacjentów ubezpieczonych a więc osób uprawnionych do otrzymywania refundacji - żądanie NFZ (który jest jedynie dysponentem środków publicznych) zapłaty kwoty ponad 36.000 złotych nie zasługiwało zatem na uwzględnienie i dlatego Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił apelację NFZ uznając, że wyrok Sądu I instancji był w pełni uzasaniony.
Sąd uznał, że podstawowym celem działalności Funduszu jest takie gospodarowanie powierzonymi mu środkami, aby trafiły one do osób uprawnionych.
Jest to już kolejne orzeczenie w podobnej sprawie, gdzie Sąd uznał, że po stronie NFZ nie powstała szkoda z tytułu wystawiania przez lekarza recept na leki refundowane, pomimo braku umowy pomiędzy lekarzem a NFZ, skutkiem czego po raz kolejny nie uwzględniono żądania zapłaty odszkodowania od lekarza na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia. Podobne stanowisko prezentuje Sąd Najwyższy, który w szeregu orzeczeń nie podziela racji NFZ, aby karać lekarzy za tego typu przewinienia.
Tymczasowe aresztowanie
autor Agnieszka Gziut, 12 września 2016
Tymczasowe aresztowanie jest najsurowszym środkiem zapobiegawczym.
Wyróżniamy dwa rodzaje środków zapobiegawczych:
1. środki izolacyjne – tymczasowe aresztowanie,
2. środki nieizolacyjne – poręczenie majątkowe; poręczenie społeczne; poręczenie od tzw. osoby godnej zaufania; dozór policji; nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym; zawieszenie w czynnościach zawodowych/służbowych; nakazanie powstrzymania się od określonej działalności lub prowadzenia określonego rodzaju pojazdów; zakaz opuszczania kraju (który może być połączony z odebraniem paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy).
Przesłanki stosowania
Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania jest stosowany w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania a wyjątkowo, aby zapobiec popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstwa. Ponadto, można zastosować ten środek zapobiegawczy, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, w przypadku gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie mataczył w sprawie (tj. nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób będzie je utrudniał) a także w przypadku, gdy oskarżonemu grozi surowa kara za popełnienie zarzucanego mu czynu.
Zgodnie z treścią art. 249 § 1 k.p.k., stosować tymczasowe aresztowanie można tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa przez oskarżonego.
Wniosek prokuratora
Zastosowanie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym następuje na wniosek prokuratora, tylko na podstawie postanowienia sądu. Wniosek powinien mieć formę pisemną i zawierać uzasadnienie. We wniosku prokurator powinien wskazać dowody świadczące o popełnieniu przez podejrzanego zarzucanego mu przestępstwa oraz okoliczności, które przemawiają za koniecznością zastosowania najsurowszego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.
Posiedzenie
Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu niejawnym, w którym bierze udział podejrzany, jego obrońca, jeżeli go ustanowił oraz prokurator. W posiedzeniu nie może brać udziału pokrzywdzony, ani jego pełnomocnik. Na posiedzeniu Sąd powinien przesłuchać podejrzanego, pouczając go przed tym o prawie do złożenia wyjaśnień oraz o prawie do odmowy złożenia wyjaśnień i odmowy udzielenia odpowiedzi na poszczególne pytania.
Postanowienie
Sąd ogłasza postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, doręcza jego odpis podejrzanemu oraz jego obrońcy. Na postanowienie przysługuje 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, chyba że podejrzany lub obrońca byli obecni na ogłoszeniu tego postanowienia – wówczas 7 dniowy termin do wniesienia zażalenia biegnie od dnia jego ogłoszenia. Zażalenie wnosimy do sądu odwoławczego za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone postanowienie. Powinno ono być przekazane do rozpoznania sądowi odwoławczemu w ciągu 48 godzin (art. 463 § 2 k.p.k.).
Zabezpieczenie kosztów utrzymania rodziny na czas trwania postępowania o rozwód
autor Agnieszka Gziut, 2 września 2016
Celem zabezpieczenia na czas postępowania o rozwód jest zapewnienie środków materialnych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie rodziny jako całości oraz zaspokojenie uzasadnionych potrzeb jej członków, przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej.
Obowiązek alimentacyjny
Powstaje przez zawarcie małżeństwa i gaśnie dopiero z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Rozmiar obowiązku zależy od sił, zarobkowych i majątkowych możliwości małżonków oraz potrzeb rodziny.
Podstawa prawna
Jak wynika z treści art. 730¹§ 1 k.p.c., który jest podstawą takiego wniosku, udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Z kolei z treści art. 753 § 1 k.p.c. wynika, że w sprawach o alimenty (a w drodze analogii także w sprawach o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny) zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej.
Obowiązek pomocy wynika w szczególności z art. 27 k.r.o., zgodnie z którym małżonkowie zobowiązani są, każdy według swoich sił i możliwości majątkowych i zarobkowych, przyczyniać sę do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.
Treść wniosku
Wniosek może być złożony w treści pozwu lub w odrębnym piśmie procesowym oraz powinien odpowiadać wymaganiom pisma procesowego (tj. zawierać oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko stron, przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku, dowody, podpis strony albo je przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, załączniki, oznaczenie wartości przedmiotu sporu, miejsca zamieszkania stron, numer PESEL wnioskodawcy).
Oprócz powyższego należy wskazać sposób udzielenia zabezpieczenia – w przypadku roszczenia alimentacyjnego – konkretną kwotę pieniężną oraz uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Uprawdopodobnienie nie jest tym samym co udowodnienie, a więc sąd dokonuje pobieżnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego.
Tryb rozpoznania wniosku
Wniosek podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. W sprawie uchylenia lub ograniczenia uprzednio udzielonego zabezpieczenia konieczne jest wyznaczenie rozprawy.
Żądana kwota
Żądana kwota musi być adekwatna do wskazanych i poddanych ocenie Sądu usprawiedliwionych kosztów utrzymania. Usprawiedliwione potrzeby powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku dziecka, ale także na podstawie miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, stanu zdrowia i wszystkich okoliczności występujących w danym przypadku. Ponadto, Sąd zwraca uwagę jakie są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Dodatkowo Sąd baczy, aby kwota ta zapewniła jednocześnie stronie zobowiązanej możliwość zaspokojenia własnych potrzeb, zakładając, że do dyspozycji pozostaje tej osobie kwota wystarczająca do jego utrzymania.
Przyjmuje się, że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej i to niezaleznie od tego czy żyja z nimi wspólnie czy osobno.
Każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego rozwój psychiczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie, ochronę jego osoby i majątku, Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już tylko od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji (Uchwała Sądu Najwyższego w dnia 16 grudnia 1987 r. M.P. 1988 nr 6 poz. 60)
Koszt złożenia wniosku
W przypadku złożenia wniosku przez osobę uprawnioną – wniosek nie podlega opłacie.
Postanowienie
Sąd udziela zabezpieczenia w formie Postanowienia i doręcza je obu stronom postępowania. Na postanowienie Sądu I instancji przysługuje zażalenie, które należy wnieść w terminie 7 dni licząc od dnia doręczenia postanowienia, za pośrednictwem Sądu które takie postanowienie wydał.
Postanowienie jest natychmiast wykonalne, a zatem pomimo tego, że osoba zobowiązana wniesie zażalenie, ma ona obowiązek uiszczać zasądzoną kwotę od dnia wskazanego przez Sąd do czasu aż Sąd nie zmieni takiego postanowienia albo do czasu wydania wyroku rozwodowego.