Instytucja dozoru elektronicznego została uregulowana w Rozdziale VIIa Kodeksu wykonawczego. System dozoru elektronicznego to inaczej system wykonywania kary pozbawienia wolności poza Zakładem Karnym,  przy jednoczesnym kontrolowaniu zachowania skazanego przy użyciu odpowiednich środków technicznych, którymi są m.in. nadajniki, centrala monitorowania czy rejestratory stacjonarne i przenośne. Celem stosowania dozoru jest powstrzymywanie skazanego od przebywania w określonych miejscach oraz zapobieganie powrotowi do działalności przestępczej.

Sądem właściwym w sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa. Wobec tego, jeżeli wyrok skazujący wydał np. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, sądem właściwym do rozpoznania wniosku w przedmiocie dozoru elektronicznego będzie Sąd Okręgowy, Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń w Szczecinie.

Zgodnie z Kodeksem wykonawczym, kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi. W tym celu, wraz z wnioskiem o dozór kieruje się do sądu oświadczenie, w którym podaje się adres, pod którym skazany będzie przebywał i wykonywał karę w systemie dozoru. Jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona do sądu, obejmująca także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych. Oznacza to, ze osoby, które mieszkają ze skazanym muszą złożyć pisemne oświadczenie, z którego będzie wynikała zgoda na odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru. Sąd przed rozstrzygnięciem sprawy sprawdza, czy faktycznie pod wskazanym adresem istnieją warunki techniczne, pozwalające na wykonywanie kary poza Zakładem Karnym.

Czy wobec tego każdy może wystąpić z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru?

Nie. Przesłanki warunkujące uwzględnienie wniosku w przedmiocie dozoru elektronicznego zostały wymienione przez ustawodawcę w art. 43 la KKW. W myśl przepisu, sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:

1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego;

2) jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;

3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;

4) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3;

5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1.

Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę.

Skazany wraz z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego powinien złożyć do Sądu, który wydał orzeczenie, wniosek o wstrzymanie wykonania orzeczonej kary. Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu niejawnym. Wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny, pozwoli skazanemu pozostać na wolności do zakończenia przedmiotowego postępowania.

Rozpoczęcie wykonywania dozoru elektronicznego następuje z dniem, w którym wobec skazanego uruchomiono środki techniczne niezbędne do wykonywania kary w tym systemie.

Na postanowienie sądu penitencjarnego o odmowie udzielenia zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego przysługuje zażalenie skazanemu lub jego obrońcy, prokuratorowi, a także sądowemu kuratorowi zawodowemu lub dyrektorowi zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o udzielenie zezwolenia. Ponowny wniosek skazanego lub jego obrońcy o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 43la, w tej samej sprawie, złożony przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia tego zezwolenia, pozostawia się bez rozpoznania.

Zgodnie z art. 31 KRO, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustawodawca we wskazanym przepisie wskazuje przykładowy katalog składników majątkowych, które należy zaliczyć do wspólności majątkowej małżeńskiej. Wśród nich znajdują się np. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków. W komentowanym artykule nie wymienia się natomiast udziałów w spółce z o.o. Pytanie więc, do jakiego majątku należy zaliczyć udziały, które przysługują w spółce jednemu z małżonków?

Powyższym zagadnieniem zajął się Sąd Najwyższy, który m.in. w uchwale z dnia 7 lipca 2016 r. (sygn. akt: III CZP 32/16), wskazał:

„jeżeli wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku”.

W uchwale SN podkreślił, że ujawnienie dłużnika w rejestrze przedsiębiorców KRS jako samodzielnego właściciela udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie przesądza o tym, że udziały te stanowią wyłączną własność dłużnika, albowiem w przypadku nabycia ich ze składników majątku wspólnego, staną się one częścią majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka, mimo iż wspólnikiem spółki będzie nadal tylko jeden z małżonków. Jest to swoiste, acz dopuszczalne na gruncie Kodeksu spółek handlowych rozdzielenie sfery zewnętrznej, obejmującej stosunki pomiędzy spółką a wspólnikami, oraz sfery wewnętrznej, obejmującej stosunki pomiędzy małżonkami.

Podkreślić należy, że przepisy kodeksu spółek handlowych nie zawierają przepisów szczególnych, modyfikujących sposób ustalania przynależności danego przedmiotu majątkowego do majątków małżonków. Tym samym zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnoszące się do małżeńskich ustrojów majątkowych.

Wskazać należy, że wszelkie wątpliwości w zakresie przynależności określonych składników, należy interpretować na korzyść majątku wspólnego. Nadto, istnieje domniemanie faktyczne, że przedmiot majątkowy nabyty przez jednego z małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Domniemanie to może zostać obalone przez wykazanie, że nabycie nastąpiło ze środków finansowych, stanowiących majątek osobisty. Składniki majątków osobistych małżonków ustawodawca wymienia w art. 33 KRO.

Wobec powyższego, w sytuacji gdy małżonek obejmie udziały w sp. z o.o. przed zawarciem związku małżeńskiego albo w drodze darowizny, należy zaliczyć je do jego majątku osobistego (chyba że małżonkowie rozszerzą wspólność ustawową małżeńską o ten składnik majątkowy bądź darczyńca postanowi inaczej i przekaże udziały na majątek wspólny małżonków).

Reasumując, istnienie pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej powoduje, iż udziały w spółce z o.o., nabyte w trakcie trwania małżeństwa ze środków wspólnych stają się z mocy prawa współwłasnością obojga małżonków. Wobec spółki wspólnikiem jest jednak tylko ten małżonek, który był stroną umowy spółki, lub innej umowy, na podstawie której doszło do nabycia udziałów. Jeżeli jednak udziały zostały nabyte w zamian za składniki majątku osobistego jednego z małżonków bądź w sposób określony w art. 33 KRO – stanowią tylko jego własność.

Ustanie małżeńskiej wspólności majątkowej powoduje natomiast powstanie współwłasności w częściach ułamkowych. Od tego momentu udziały w sp. z o.o. przynależą w odpowiednich częściach ułamkowych do każdego z tych małżonków. Współwłasność w częściach ułamkowych może zostać zniesiona na żądanie każdego z współwłaścicieli. Na skutek ustania małżeńskiej wspólności majątkowej, może więc dojść do przejścia znacznej części udziałów przysługujących dotychczasowemu wspólnikowi na rzecz jego małżonka, byłego małżonka lub spadkobierców małżonka.

Czy spółka może zabezpieczyć się przed przejęciem udziałów przez małżonka wspólnika?

Pozwala na to KSH, który daje wspólnikom spółki możliwość umieszczenia w umowie spółki zapisów wyłączjących wstąpienie małżonka lub spadkobierców do spółki. Koniecznym jest jednak określenie przy tym w umowie spółki warunków spłaty małżonka lub spadkobierców. Wyłączenie prawa wstąpienia do spółki nie może bowiem następować bez stosownego ekwiwalentu, który jak się powszechnie przyjmuje powinien odpowiadać co najmniej wartości księgowej udziałów w spółce.

W dniu 27 kwietnia 2017 r. weszła w życie jedna z istotniejszych zmian w prawie karnym, tj. rozszerzenie zakresu tzw. konfiskaty rozszerzonej dotycząca przepadku przedmiotów pochodzących z przestępstwa.

Po nowelizacji przepadek rozszerzony dotyczyć będzie wszystkich czynów zabronionych, których zagrożenie karą wynosi co najmniej 5 lat pozbawienia wolności, a także za czyny popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa.

Nowelizacja wprowadza nową definicję korzyści uzyskanej z popełnienia przestępstwa. Za korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa uważa się mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w okresie 5 lat przed popełnieniem przestępstwa do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny.

Ta regulacja w praktyce oznacza to, że na sprawcy będzie ciążył obowiązek wykazania, że wszystko co nabył w okresie 5 lat poprzedzających popełnienie przestępstwa nie pochodziło z czynu zabronionego.

W przypadku rzeczy stanowiących współwłasność sprawcy oraz innej osoby przepadek dotyczyć będzie udziału przysługującego sprawcy.

Nowelizacja usprawnia rozwiązania pozwalające orzec przepadek mienia w stosunku do osób trzecich, którym sprawca przekazał mienie nieodpłatnie lub zbył je za kwotę znacznie niższą od jego wartości rynkowej - w sytuacji, gdy osoby trzecie wiedziały lub powinny były wiedzieć, że celem tych działań jest uniknięcie konfiskaty. Chodzi o wyeliminowanie sytuacji, w której dochodziło do przepisywania nielegalnie zdobytego majątku na inne osoby, np. rodzinę czy znajomych.

Przewidziano możliwość skorzystania z instytucji przepadku bez wyroku skazującego. Polega ona na przepadku korzyści z przestępstwa nawet wówczas, gdy postępowanie karne trzeba umorzyć lub zawiesić, np. z powodu śmierci sprawcy albo jego ucieczki. Przepadek mienia bez wyroku skazującego był przedmiotem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, który potwierdził możliwość stosowania takiego rozwiązania w prawie karnym w sprawach bazujących na podobnym stanie prawnym, jak przyjęty w ustawie. Jego wprowadzenie wynika z obowiązujących Polskę przepisów unijnych.

Ostatnia zmiana wprowadza także całkowicie nową regulację - przepadek przedsiębiorstwa.

Przyjęto również możliwość przepadku przedsiębiorstwa nienależącego do sprawcy, które może być uznane za narzędzie przestępstwa. Chodzi zatem o przedsiębiorstwa, przy pomocy których popełniono szczególnie groźne przestępstwa gospodarcze, polegające np. na praniu brudnych pieniędzy. Przepadek taki może nastąpić, jedynie jeżeli właściciel przedsiębiorstwa – będący osobą fizyczną – wiedział, że służy ono do popełniania przestępstwa i godził się na to.

Przepadek przedsiębiorstwa dotycztć będzie sytuacji tylko, gdy szkoda wyrządzona przez sprawcę przekraczała wartość znaczną, tj. minimum 200 tysięcy złotych.

Skazanie bez rozprawy

Skazanie bez rozprawy, uregulowane w art. 335 KPK, stanowi jedną z najbardziej klasycznych form konsensualnego zakończenia procesu karnego. Instytucja ta znajduje zastosowanie przy spełnieniu określonych przesłanek i polega na ustaleniu podejrzanego z prokuratorem  (w postępowaniu przygotowawczym) rozmiaru przyszłej kary, o orzeczenie której prokurator zwraci się do sądu we wniosku o skazanie bez rozprawy.

Zgodnie z przepisem, jeżeli:

1. oskarżony przyznaje się do winy,
2. w świetle jego wyjaśnień okoliczności popełnienia przestępstwa i wina nie budzą wątpliwości,
3. postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte

można zaniechać przeprowadzenia dalszych czynności, a prokurator zamiast z aktem oskarżenia, występuje do sądu z wnioskiem o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających również prawnie chronione interesy pokrzywdzonego. Uzgodnienie może obejmować także wydanie określonego rozstrzygnięcia w przedmiocie poniesienia kosztów procesu.

W przypadku gdy zachodzi potrzeba oceny wiarygodności złożonych wyjaśnień, czynności dowodowych dokonuje się jedynie w niezbędnym do tego zakresie. W każdym jednak wypadku, jeżeli jest to konieczne dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem, należy przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego, przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu.

Do wniosku o skazanie bez rozprawy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące aktu oskarżenia zawarte w rozdziale 40, z wyjątkiem art. 344a. Wobec tego, w przypadku gdy wniosek nie odpowiada warunkom formalnym, prezes sądu zwraca go oskarżycielowi w celu usunięcia braków w terminie 7 dni.

Należy zaznaczyć, że ustawa nie wymaga przyznania się podejrzanego do winy, aby zastosować instytucję określoną w art. 335 KPK. Sam fakt uzgodnienia z podejrzanym kary również nie może być oceniony w kategoriach przyznania się do winy. Zgoda na określony wniosek musi być wyrażona osobiście przez podejrzanego. Obrońca może uczestniczyć w porozumieniu z prokuratorem, ale nie może zastąpić podejrzanego w osobistym wyrażeniu zgody.

Wyrażenie zgody przez oskarżonego na skazanie nie zwalnia sądu, a wcześniej prokuratora od obowiązku zbadania, czy oskarżony jest rzeczywiście winny popełnienia zarzucanego mu przestępstwa (SN III KKN 372/99).

Wniosek, o którym mowa w § 1, powinien zawierać dane wskazane w art. 332 § 1. Uzasadnienie wniosku ogranicza się do wskazania dowodów świadczących o tym, że okoliczności popełnienia czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości oraz że cele postępowania zostaną osiągnięte bez przeprowadzenia rozprawy. Stronom, obrońcom i pełnomocnikom przysługuje prawo do przejrzenia akt sprawy, o czym należy ich pouczyć.

W wypadku gdy sąd, nie uwzględniając wniosku, o którym mowa w § 1, zwrócił sprawę prokuratorowi, ponowne wystąpienie z takim wnioskiem jest możliwe, jeżeli zwrot nastąpił z przyczyn wskazanych w art. 343 § 1, 2 lub 3. Zwrot sprawy nie stoi też na przeszkodzie wystąpieniu następnie z wnioskiem, o którym mowa w § 2.

Sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku, o którym mowa w art. 335, od naprawienia szkody w całości albo w części lub od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.Uwzględnienie wniosku jest możliwe tylko wówczas, jeżeli nie sprzeciwi się temu pokrzywdzony, należycie powiadomiony o terminie posiedzenia.

Sąd może uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania w nim przez prokuratora wskazanej przez siebie zmiany, zaakceptowanej przez oskarżonego. Postępowania dowodowego nie prowadzi się. Prokurator, oskarżony i pokrzywdzony mają prawo wziąć udział w posiedzeniu (udział tych podmiotów jest obowiązkowy, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi). Zawiadamiając pokrzywdzonego o posiedzeniu poucza się go o możliwości zakończenia postępowania bez przeprowadzenia rozprawy oraz wcześniejszego złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 54 § 1.

Sąd, uwzględniając wniosek, skazuje oskarżonego wyrokiem. Jeżeli sąd uzna, że nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku, o którym mowa w art. 335 § 1, zwraca sprawę prokuratorowi. W razie nieuwzględnienia wniosku wskazanego w art. 335 § 2 sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych, a prokurator, w terminie 7 dni od dnia posiedzenia, dokonuje czynności określonych w art. 333 § 1 i 2.

Art. 335 § 2 KPK obecnie przewiduje również możliwość dołączenia przez prokuratora do aktu oskarżenia wniosku o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających też prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, jeżeli:

1. okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości,
2. oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami,
3. a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.

Komentowany przepis przewiduje więc dwa tryby skazania oskarzonego bez przeprowadzenia rozprawy. 

Umowa sprzedaży to jedna z najczęściej zawieranych umów, uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w art. 535 – 602. Umowa sprzedaży kształtuje szereg obowiązków i uprawnień zarówno po stronie kupującego, jak i przedsiębiorcy będącego sprzedawcą. Do jednych z podstawowych uprawnień kupującego, a zarazem obowiązków przedsiębiorcy, należy rękojmia za wady sprzedanej rzeczy oraz naprawa bądź wymiana rzeczy w ramach udzielonej gwarancji. Powyższe uprawnienia często są ze sobą (błędnie) utożsamiane, nawet przez przedsiębiorców, a więc podmiotów profesjonalnych w obrocie gospodarczym. Z tych względów konieczne jest ich omówienie.  

1.       Rękojmia

Rękojmia za wady rzeczy uregulowana została w art. 556 – 576 KC. Zgodnie z ustawą, sprzedawca ponosi odpowiedzialny względem kupującego za wady fizyczne oraz prawne sprzedanej rzeczy. Ustawodawca w art. 556¹ KC wprowadził definicję wady fizycznej rzeczy, wskazując m.in., że mamy z nią do czynienia, gdy rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego bądź też właściwości, które rzecz powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony. Należy zwrócić uwagę, że w omawianym przepisie posłużono się zwrotem „w szczególności”. Wada fizyczna sprzedanej rzeczy nie ogranicza się więc jedynie do zakresu wskazanego w Kodeksie cywilnym.

W przypadku gdy kupującym jest konsument, tj. osoba fizyczna, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą, ustawa przewiduje domniemanie prawne, zgodnie z którym: jeżeli wada fizyczna rzeczy została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego (!). Powyższe oznacza, że konsument, który stwierdził wadę rzeczy w ciągu roku od dnia wydania jej przez przedsiębiorcę (co do zasady – od dnia zakupu), nie musi wykazywać przedsiębiorcy, że wykryta wada powstał bez jego winy. To przedsiębiorca powinien udowodnić, że rzecz została wydana kupującemu bez żadnych wad fizycznych. Wskazane domniemanie często jest ignorowane przez przedsiębiorców, którzy próbują „uciec” od odpowiedzialności i wykorzystują niewiedzę konsumentów. Należy pamiętać, że w momencie zakupu konsument nie ma obowiązku zbadania stanu rzeczy – obowiązek taki obciąża przedsiębiorców będących kupującymi. Po nowelizacji przepisów dotyczących rękojmi za wady rzeczy, konsumenci uzyskali szereg uprawnień, które mają na celu zrównoważenie ich pozycji prawnej z silniejszą stroną umowy sprzedaży, tj. przedsiębiorcami.

Uprawnienia kupującego, wynikające z rękojmi, zostały uregulowane w art. 560 KC. Zgodnie z przepisem, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Jeżeli jednak rzecz wymieniona lub naprawiona ponownie okaże się wadliwa, żądanie kupującego musi zostać spełnione i przedsiębiorca nie ma możliwości zaproponowania alternatywnego rozwiązania problemu. Poza wskazanymi uprawnieniami, kupujący może żądać wymiany rzeczy na nową albo usunięcia wady.

Sprzedawca ma obowiązek ustosunkować się do reklamacji w terminie 14 dni od jej złożenia. Wobec tego, wysłanie listem poleconym odpowiedzi na reklamacje w ostatnim, 14-tym dniu, będzie skutkowało niedotrzymaniem terminu. Niedochowanie terminu złożenia odpowiedzi na reklamację skutkuje uznaniem roszczeń kupującego (!). Sprzedający nie może wówczas powoływać się na powstanie wady z winy kupującego, bowiem poprzez niezachowanie terminu „przyznaje”, że wada powstała z przyczyn tkwiących w rzeczy i zgadza się na pierwotne żądanie kupującego.  

Należy zaznaczyć, że obecnie kupujący może od razu wystąpić z roszczeniem odstąpienia od umowy z powodu wady rzeczy (pod warunkiem, że wada jest istotna). Sprzedawca nie może ograniczać uprawnień konsumenta z tytułu rękojmi powołując się np. na brak paragonu. Dowodem zakupu rzeczy może być bowiem także wydruk z banku. Sprzedawca ma obowiązek przyjąć zareklamowany towar.

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi w ciągu 2 lat od wydania rzeczy. Jeżeli natomiast rzeczą sprzedaną jest nieruchomość – uprawienia te rozciągają się do 5 lat.

2.       Gwarancja

Gwarancja za wady towaru uregulowana została w art. 577-581 KC. Uprawnienia z tytułu gwarancji szczegółowo są określone w tzw. dokumencie gwarancyjnym (!). Kodeks nie wymienia wprost tych uprawnień oraz nie definiuje wad towaru, które uprawniają kupującego do reklamacji towaru na podstawie gwarancji. To dokument gwarancyjny określa obowiązki i uprawnienia kupującego, w przypadku gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych przez gwaranta. Z reguły gwarant określa, za jakie wady towaru kupującemu będzie przysługiwało prawo żądania naprawy bądź wymiany rzeczy. Uprawnienia z tytułu gwarancji przysługują więc tylko wówczas, gdy sprzedana rzecz utraci właściwości wskazane w dokumencie.

Gwarantem może być zarówno sprzedawca, jak i inny podmiot. Nawet w przypadku gdy sprzedawca jest jednocześnie gwarantem nie należy utożsamiać uprawnień z tytułu rękojmi z uprawnieniami z tytułu gwarancji. Są to niezależne od siebie uprawnienia, nie wykluczające się nawzajem. Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Wykonywanie uprawnień gwarancyjnych nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.  Co istotne, w przypadku gdy kupujący skorzysta z uprawnień z tytułu gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomiona sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonani obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływy czasu na ich wykonanie. W praktyce wiąże się to z wydłużeniem czasu wystąpienia do sprzedawcy z żądaniem z tytułu rękojmi.

Kupujący posiada więc niezależne od siebie uprawnienia z tytułu rękojmi oraz z tytułu gwarancji. Nie każda rzecz objęta jest gwarancją, natomiast każdą obejmuje rękojmia. Podstawą gwarancji jest dokument gwarancyjny, który kupujący podpisuje z gwarantem. Podstawą rękojmi jest natomiast Kodeks cywilny. Uprawnienia z tytułu gwarancji zazwyczaj różnią się od tych, które przysługują z tytułu rękojmi. Często uprawnienia te wiążą się z innymi wadami. O tym, czy kupujący może skorzystać z gwarancji mówi dokument gwarancyjny – dokument ten wskazuje bowiem na właściwości, których utrata obejmuje reklamację na podstawie gwarancji.

Składając reklamacje towaru należy więc pamiętać o dwóch niezależnych od siebie uprawnień. To, że gwarancja nie obejmuje określonych wad rzeczy nie oznacza, że towar nie podlega reklamacji. Kupujący może w ciągu dwóch lat od zakupienia towaru skorzystać z rękojmi, przy czym przez pierwszych rok od zakupu obejmuje go domniemanie prawne, zgodnie z którym wada rzeczy powstała z przyczyn tkwiących w produkcie (pod warunkiem, że jest konsumentem). 

1. Uwagi ogólne

Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym bądź też postanowić, że na dokonanie czynności wskazanych w art. 37 § 1 KRiO, zamiast zgody małżonka, będzie wymagane zezwolenie sądu (art. 40 KRiO). Brzmienie art. 40 KRiO pozwala na to, aby sąd zastosował obie reguły jednocześnie, przy czym w razie zmiany okoliczności postanowienia mogą zostać uchylone.  Przewidziane rozstrzygnięcia mają charakter radykalny, bowiem – w odróżnieniu od reguł przewidzianych w art. 39 KRiO, dają podstawę do trwałej zmiany zasad sprawowania przez małżonków zarządu majątkiem wspólnym, określonych w art. 36 §  2 zd. 1 i w art. 37 § 1 KRiO.

Wydanie postanowień, o których mowa w komentowanym przepisie, nie jest dopuszczalne po ustaniu ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, bowiem jak zaznaczył Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 10 lutego 1999 r., podstawą tych rozstrzygnięć jest istnienie majątku wspólnego jako przedmiotu zarządu. Przepis nie daje także podstaw do objęcia mocą takiego orzeczenia okresu wstecznego. Ingerencja sądu ma na celu ochronę majątku wspólnego małżonków, jako materialnej podstawy prawidłowego funkcjonowania rodziny. Czynność prawna dokonana przez małżonka pozbawionego prawa wykonywania zarządu jest z mocy prawa bezwzględnie nieważna. Podobny skutek wystąpi, gdy małżonek zobligowany przez sąd do uzyskania zezwolenia na dokonanie czynności, określonych w art. 37 KRiO, dokona takich czynności bez zezwolenia.

Podkreślenia wymaga, że zmiana zasad zarządu majątkiem wspólnym nie zwalnia małżonków od solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny. Sądowa modyfikacja zasad wykonywania zarządu majątkiem wspólnym ukształtowana jest jako stan przejściowy. W razie zmiany okoliczności, postanowienie sądu może zostać uchylone. Wówczas następuje powrót do reguł ustawowych, przy czym możliwe jest także ponowne uregulowanie zarządu majątkiem wspólnym w sposób odmienny niż uchylonym postanowieniem.

2. Ważne powody

Zastosowanie przez sąd wskazanych w art. 40 KRiO środków ingerencji, uwarunkowane jest istnieniem tzw. ważnych powodów. Na gruncie obecnej regulacji, brak jest zarówno enumeracyjnej, jak i egzemplifikacyjnej definicji ważnych powodów, uzasadniających ingerencję sądu w sprawowanie zarządu majątkiem przez małżonków. Analogiczną klauzulą posługują się art. 30 § 2 KRiO oraz art. 52 KRiO, zgodnie z którym z „ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”. Charakter okoliczności spełniających kryteria ważnych powodów na gruncie wymienionych regulacji może być podobny.

Za ważny powód uzasadniający pozbawienie małżonka zarządu majątkiem wspólnym, może być uznana tylko taka przyczyna, która wiąże się z wystąpieniem szkody lub powoduje zagrożenie powstania szkody. Zachowania spełniające przesłankę ważnych powodów, muszą budzić ponadto uzasadnione przeświadczenie, że będą kontynuowane w przyszłości. Jednorazowe negatywne zachowanie małżonka nie można traktować jako ważnego powodu, z uwagi na to, że art. 40 KRiO pozwala na zastosowanie trwałego środka ingerencji sądowej. Wobec powyższego, ważnego powodu nie stanowi rozbieżność stanowisk małżonków co do konkretnej czynności prawnej, bowiem usunięciu takiej rozbieżności służą inne środki prawne, przewidziane np. w art. 24 i 39 KRiO. Natomiast uporczywe niedotrzymywanie umowy małżonków co do zarządu majątkiem wspólnym uznawane jest już za ważny powód, uzasadniający zastosowanie instytucji określonych w art. 40 KRiO.

Przez ważne powody należy rozumieć przede wszystkim takie wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym przez jedno z małżonków, które - będąc wynikiem jego lekkomyślności, nieudolności lub celowego działania, powoduje naruszenie lub zagrożenie interesów majątkowych rodziny. Bez znaczenia dla ustalenia, czy wystąpiły ważne powody w rozumieniu omawianego przepisu, pozostaje kwestia zawinienia małżonka. Chodzi bowiem o takie zachowania małżonka, które godzą w interes i dobro rodziny. Przyczyną wskazanych zachowań może być np. choroba psychiczna, alkoholizm, demencja starcza czy hulaszczy tryb życia. Przesłankę ważnego powodu wyczerpuje także stan uniemożliwiający w ogóle kontakt z małżonkiem bądź bardzo utrudniający mu wykonywanie zarządu (np. paraliż całego ciała).    

3. Postanowienie w przedmiocie pozbawienia małżonka samodzielnego zarządu

Najbardziej restrykcyjny pogląd głosi, że skutkiem pozbawienia małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym jest utrata możliwości samodzielnego wykonywania przez tego małżonka czynności dotyczących zarządu tym majątkiem (z wyjątkiem wyrażenia zgody lub odmowy wyrażenia zgody na dokonanie przez współmałżonka czynności wymienionych w art. 37 § 1 KRiO).

Przy wykładni komentowanego unormowania nie do pominięcia jest ustawowe określenie kompetencji, których pozbawia małżonka sąd, jako samodzielnego zarządu. Unormowanie przepisu wyraźnie wskazuje, że orzeczenie nie może skutkować pozbawieniem małżonka zarządu w całości, ale tylko w tym zakresie, w którym małżonek jest samodzielny.

Orzeczenie pozbawiające małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym nie odnosi się w swej treści do sytuacji drugiego małżonka. Małżonek ten, w zakresie czynności, co do których współmałżonek został pozbawiony samodzielnego zarządu, staje się osobą wyłącznie uprawnioną do zarządu. Oznacza to, że choć przedmiot kompetencji tego małżonka nie uległ poszerzeniu to ze względu na odpadnięcie podmiotu współuprawnionego, może on realizować zarząd w szerszym zakresie.

Czynność dokonana przez małżonka pozbawionego prawa wykonywania zarządu jest bezwzględnie nieważna. Osoby trzecie, działające w dobrej wierze podlegają ochronie na podstawie przepisów chroniących nabywcę w dobrej wierze, dokonującego czynności z osobą nieuprawnioną.

4. Zastąpienie zgody małżonka zezwoleniem sądu

Sąd może również postanowić, że zamiast zgody małżonka będzie potrzebne zezwolenie sądu. Skutkiem wydania takiego orzeczenia jest pozbawienie małżonka możliwości wyrażenia zgody obligatoryjnej. Od chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu, małżonek, który zamierza dokonać czynności określonej w art. 37 KRiO będzie więc musiał każdorazowo zwrócić się do sądu w odrębnej sprawie o zezwolenie na jej dokonanie. Sąd udzieli zezwolenia, jeżeli dokonania czynności wymaga dobro rodziny.

Postanowienie sądu  odnosi się do wszystkich czynności wymienionych w art. 37 KRiO, wobec czego nie może wyłączyć spod jego działania niektórych czynności. Postanowienie to nie wymaga wymienienia tych czynności.

5. Postępowanie przed sądem

Sprawy o wydanie rozstrzygnięcia na podstawie art. 40 KRiO, mimo iż zostały wyraźnie wymienione w dziale II księgi drugiej KPC, podlegają rozpoznaniu w trybie nieprocesowym przez sąd w składzie jednego sędziego bez udziału ławników (art. 516 KPC w zw. z art. 316 § 1 KPC i art. 13 § 1 KPC). Postępowanie wszczyna się na wniosek jednego z małżonków, przy czym wnioskodawcą może być też prokurator. Uczestnikiem postępowania jest drugie z małżonków. Sądem właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy. Oba postanowienia mogą zostać wydane w jednym postępowaniu. Chociaż przepisy KPC wyraźnie na to nie wskazują, w doktrynie postuluje się stosowanie w niniejszym postępowaniu art. 565 § 1 KPC (rozstrzygnięcie powinno więc nastąpić dopiero po umożliwieniu złożenia wyjaśnień małżonkowi wnioskodawcy, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub celowe). Sąd może również, zarządzić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

Postanowienie staje się skuteczne dopiero po uprawomocnieniu się (art. 521 KPC). W myśl art. 40 zdanie drugie KRiO, postanowienia mogą być uchylone w razie zmiany okoliczności, tj. ustania przyczyn, które spowodowały ich wydanie (np. w razie nawiązania przez małżonków harmonijnego współżycia, skutecznego odbycia terapii w związku z nałogiem małżonka). Postępowanie o uchylenie postanowienia odbywa się według takich samych zasad jak postępowanie o wydanie postanowienia, którego dotyczy wniosek o uchylenie. Z wnioskiem o uchylenie postanowienia może wystąpić każdy z małżonków. Od orzeczeń wydanych na podstawie art. 40 KRiO nie przysługuje skarga kasacyjna.

Postanowienia umowne, wypełniające przesłanki określone w art. 385¹ § 1 KC, są niewiążące dla konsumenta z mocy samego prawa. Wobec powyższego, konsument nie jest zobowiązany do wytaczania powództwa, na mocy którego domagałby się uznania określonych postanowień wzorca umownego za niewiążące względem niego. Jeżeli jednak konsument w relacjach z przedsiębiorcą powołuje się na bezskuteczność określonych postanowień umownych, a przedsiębiorca odmawia przyznania racji konsumentowi albo wywodzi swoje uprawnienia z takiej klauzuli niedozwolonej, konsument może wytoczyć przed sądem cywilnym powództwo o stwierdzenie, iż nie jest związany kwestionowanymi postanowieniami umownymi.

W zakresie niedozwolonych klauzul umownych, tzw. klauzul abuzywnych, wskazać należy, że dotychczasowy system prawny opierał się na kontroli sądowej postanowień wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorców w stosunkach z konsumentami. W przypadku zastosowania przez przedsiębiorcę niedozwolonej klauzuli umownej do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: SOKiK) wnoszony był pozew o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolony. Następnie SOKiK orzekał o uznaniu danego postanowienia za niedozwolone i zakazywał jego wykorzystywania. W oparciu o prawomocne orzeczenie sądu, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK) dokonywał wpisu postanowienia do rejestru postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone. Dopiero w wyniku uzyskania prawomocnego orzeczenia można było prowadzić w drodze administracyjnej kontrolę wykonania przez przedsiębiorcę zakazu stosowania niedozwolonego postanowienia wzorca umowy.  Po wpisaniu danego postanowienia do rejestru, Prezes UOKiK mógł wszcząć przeciwko przedsiębiorcy stosującemu takie postanowienie postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i nałożyć na niego karę.

Nowy system kontroli klauzul abuzywnych, wprowadzony nowelizacją ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 5 sierpnia 2015 r., przyznał Prezesowi UOKiK większe kompetencje. Obecnie Prezes UOKiK jest organem orzekającym w sprawach niedozwolonych klauzul umownych, przy czym  udział SOKiK w przedmiotowych postępowaniach nie został wyeliminowany. SOKiK jest właściwy do rozpatrywania odwołania od decyzji Prezesa, sprawuje więc kontrolę działania Prezesa, w tym również pod względem merytorycznym.

Nowa regulacja przyspiesza interwencję w sprawach dotyczących stosowania klauzul abuzywnych. Prezes UOKiK może bowiem, nie czekając na orzeczenie sądu i wpis danego postanowienia do rejestru klauzul niedozwolonych, ocenić samodzielnie abuzywność postanowienia i zakazać jego stosowania. W przypadku naruszenia zakazu, Prezes UOKiK wydaje decyzję uznającą dane postanowienie za niedozwolone i zakazującą jego wykorzystywania. Decyzje takie będą wydawane zarówno dla postanowień stosowanych w dacie wydania decyzji, jak i takich, które w dacie wydania decyzji zostały już usunięte ze wzorca. W przypadku zaniechania stosowania przez przedsiębiorcę postanowienia wzorca umowy, orzeczony przez Prezesa UOKiK zakaz wykorzystywania niedozwolonego postanowienia wzorca umowy będzie odnosił się do przyszłości. Możliwość wszczęcia przez Prezesa UOKiK postępowania w sprawie o uznanie postanowień ograniczone jest 3-letnim okresem przedawnienia (w poprzednim systemie powództwo do sądu mogło zostać wniesione, jeżeli od zaniechania nie minęło więcej niż 6 miesięcy).

Warto zaznaczyć, że Prezes UOKiK ma możliwość określenia środków usunięcia trwających skutków naruszenia, poprzez np. nałożenie na przedsiębiorcę obowiązków o charakterze informacyjnym, w tym poinformowania konsumenta o uznaniu postanowienia za niedozwolone w sposób określony w decyzji. Prezes UOKiK ma również możliwość nakazania przedsiębiorcy wystąpienia do konsumenta z propozycją aneksowania zawartych z nim umów, zawierających postanowienia uznane za niedozwolone.

Decyzje Prezesa UOKiK, uznające stosowane we wzorcach umów postanowienia za niedozwolone, są skuteczne w stosunku do przedsiębiorcy, który je stosuje oraz w stosunku do wszystkich konsumentów, którzy zawarli lub zawrą z przedsiębiorcą umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

W dniu 04 kwietnia 2017 r. sukcesem zakończyła się sprawa prowadzona przez Kancelarię przed Sądem Rejonowym Szczecin - Centrum w Szczecinie,
w której Kancelaria reprezentowała rolnika, któremu Koło Łowieckie odmówiło wypłaty należnego odszkodowania z tytułu wystąpienia na jego polach uprawnych szkód spowodowanych przez zwierzynę łowną. 

W zapadłym wyroku Sąd uwzględnił w całości żądanie wypłaty odszkodowania dla rolnika, wskazując że przepisy ustawy prawo łowieckie nakładają na zarządców lub dzierżawców obwodu łowieckiego (w praktyce na Koła Łowieckie), Skarb Państwa (zarząd województwa, dyrekcję parku narodowego lub nadzór rezerwatu) lub na Lasy Państwowe (nadleśnictwa) oraz Koła Łowieckie bezwarunkowy obowiązek wypłaty odszkodowania w każdej sytuacji, w której do szkód na polach uprawnych doszło w wyniku działań wymienionej w ustawie zwierzyny łownej, tj. dzików, łosi, jeleni, saren, danieli oraz za szkody powstałe w toku polowania. 

Z tego obowiązku Koła Łowieckie i pozostałe podmioty nie są zwolnione nawet jeśli rolnik nie dopełni któregoś ze szczególnych obowiązków związanych ze zgłoszeniem szkody wynikających z rozporządzenia wykonawczego do prawa łowieckiego.

Przesłanki wydania wyroku zaocznego:

Sąd wydaje wyrok zaoczny w sytuacji gdy:

1. Pozwany nie stawił się na rozprawę – chodzi o pierwszą rozprawę, obecność na pierwszym terminie i wzięcie udziały w rozprawie uniemożliwia wydanie wyroku zaocznego, choćby pozwany nie stawił się na kolejne rozprawy;
2. Pomimo stawiennictwa pozwany nie bierze udziału w rozprawie – chodzi o sytuację, w której pozwany np. odmawia wyjaśnień, nie chce ustosunkować się do żądania powoda.

Czym jest wyrok zaoczny?

Wyrok zaoczny jest wydany w oparciu o założenie, że prawdziwe są twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu, chyba, że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

W praktyce wyroki zaoczne często zapadają w sprawach, w których pozwanemu doręczono wezwanie na rozprawę w trybie art. 139 § 1 k.p.c., tzw. doręczenie przez awizo. Datą doręczenia takiego pisma jest albo data odebrania pisma przez adresata w terminie oznaczonym w pierwszym lub drugim awizo bądź data, w której upłynął termin do odbioru pisma z poczty po drugiej awizacji. W tym drugim przypadku, jeżeli adresat nie zgłosił się po przesyłkę przyjmuje się tzw. fikcję, że pismo uznaje się za doręczone.

Sprzeciw od wyroku zaocznego

Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny może w terminie 2 tygodni wnieść sprzeciw od wyroku zaocznego. Termin ten liczy się od dnia doręczenia wyroku.

Sprzeciw jest środkiem, który nie przenosi sprawy do sądu odwoławczego. Rozpoznaje go zatem ten sąd, który wydał wyrok zaoczny. W sprzeciwie wskazujemy zarzuty przeciwko żądaniu pozwu, przytacza się fakty i dowodu na uzasadnienie swoich twierdzeń a także wskazuje się zakres zaskarżenia, a więc czy zaskarżamy wyrok w całości czy też w części. W sprzeciwie podnosi się także zarzuty formalne, które należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, tj. zarzut niewłaściwości miejscowej, zarzut nieprawidłowego określenia wartości przedmiotu sporu, zarzut zapisu na sąd polubowny.

W sprzeciwie pozwany może wytoczyć powództwo wzajemne określone w art. 204 § 1 k.p.c. a także zgłosić zarzut potrącenia.

Po stwierdzeniu, że sprzeciw został złożony w terminie, nie jest dotknięty brakami lub zostały one usunięte, a ponadto został opłacony, przewodniczący powinien zarządzić doręczenie sprzeciwu powodowi i wyznaczyć termin rozprawy.

Skuteczne wniesienie sprzeciwu nie pozbawia mocy zaskarżonego wyroku, co oznacza, że w zakrecie w jakim został zaopatrzony w rygor natychmiastowej wykonalności może być wykonany. Wyrok zaoczny trai moc dopiero wówczas, gdy zostanie uchylony.

Zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności

Aby uniknąć wykonania wyroku zaocznego do czasu jego ewentualnego uchylenia można złożyć również wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego temu wyrokowi.

Jeżeli pozwany wykaże, że wyrok został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności wydania wyroku zaocznego albo uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo na wyznaczonym terminie rozprawy było niezawinione a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego a nadto przedstawione w sprzeciwie zarzuty oraz wskazane dowody wywołują wątpliwości co do podstawy faktycznej, na której oparty był wyrok zaoczny – wówczas Sąd ma obowiązek zawiesić rygor natychmiastowej wykonalności.

Najważniejsze zmiany w procedurze karnej

Nowelizacja, która weszła w życie z dniem 15 kwietnia 2016 r., wprowadziła szereg zmian w procedurze karnej, w tym przywróciła poprzedni model procesu z aktywną rolą sądu i nadrzędną rolą zasady prawdy materialnej.

Wśród najważniejszych zmian, należy wskazać:

1. zlikwidowanie instytucji tzw. umorzenia restytucyjnego z art. 59a KK, tj. umarzania postępowania na wniosek pokrzywdzonego wskutek pojednania się i naprawienia szkody przez sprawcę,
2. zmianę celu postępowania karnego - obecnie postępowanie należy prowadzić tak, aby osoba niewinna nie ponosiła odpowiedzialności za czyn, którego nie popełniła,
3. przywrócenie starego brzmienia zasady in dubio pro reo (art. 5 KPK: „Oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Natomiast nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.”),
4.  zlikwidowanie instytucji doręczania wyroku z urzędu w razie nieobecności oskarżonego na rozprawie – termin do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku wynosi 7 dni od ogłoszenia (przy czym należy pamiętać o wyjątkach, takich jak np. wyrok nakazowy),
5. zlikwidowanie organizacji akt sprawy wprowadzonej reformą z 1 lipca 2015 r., co oznacza, że wróciły jednolite akta wraz z załącznikami,
6. wprowadzenie zmiany w przesłance stosowania tymczasowego aresztowania z powodu grożącej wysokiej kary – obecnie można ją stosować, gdy czyn stanowi zbrodnię lub przestępstwo zagrożone karą powyżej 8 lat pozbawienia wolności lub gdy sąd I instancji skazał oskarżonego na karę nie niższą niż 3 lata pozbawienia wolności,
7. wprowadzenie utrudnień w dostępie obrońcy i oskarżonego do akt sprawy - nie udostępnia się im akt świadka, co do którego prokurator uzna, że zachodzi obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia lub wolności (dotyczy to także osób im najbliższych),
8. wprowadzenie nowej instytucji odwoławczej, tzw. skargi na wyrok sądu odwoławczego uchylającego wyrok sądu pierwszej instancji. Powyższy środek odwoławczy wnosi się do Sądu Najwyższego w terminie 7 dni od daty doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Wniesienie skargi powoduje wstrzymanie wykonania zaskarżonego wyroku. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę na posiedzeniu bez udziału stron. Sąd Najwyższy albo oddala skargę postanowieniem, albo wyrokiem uchyla zaskarżony wyrok w całości lub w części i przekazuje sprawę właściwemu sądowi odwoławczemu do ponownego rozpoznania.

Dodatkowo, nowelizacja:

- zmieniała zakres i dopuszczalność podsłuchu oraz zakres i dopuszczalność legalizacji czynności z zakresu kontroli operacyjnej dopuszczając objęcie zakresem tych czynności także inne czyny niż stanowiące pierwotne źródło działań (podsłuchu) w razie ich ujawnienia w toku czynności (art. 168b KPK),

- umożliwiała wydanie listu gończego również za pomocą Internetu,

- zmniejszyła kary porządkowe za niestawiennictwo świadka (z 10.000 do 3.000 zł),

-wprowadziła możliwość aresztowania świadka na okres do 30 dni za niestawiennictwo na wezwanie,

- wprowadziła regułę, iż postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym z chwilą wydania stanowi tytuł wykonawczy,

- przedłużyła możliwość złożenia kasacji na niekorzyść oskarżonego oraz wznowienia postępowania umorzonego w sprawie, w której postawiono zarzuty z półrocznego terminu do roku,

- przywróciła kontrolę merytoryczną aktu oskarżenia (możliwość zwrotu aktu oskarżenia celem uzupełnienia istotnych braków postępowania – art. 344a § 1 KPK) oraz  możliwość zakreślenia przez sąd oskarżycielowi terminu do usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego ujawnionych w toku rozprawy,

- zawężyła zakres spraw, w których oskarżony może skorzystać z wniosku o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania rozprawy – zgodnie bowiem z art. 338a KPK: „Oskarżony, któremu zarzucano przestępstwo zagrożone karą nieprzekraczającą 15 lat pozbawienia wolności, może przed doręczeniem mu zawiadomienia o terminie rozprawy złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego, orzeczenie przepadku lub środka kompensacyjnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego.”

- zmieniła kwestię obowiązku udziału oskarżyciela publicznego na rozprawach dotyczących spraw, w których prowadzono dochodzenie - niestawiennictwo oskarżyciela publicznego na rozprawie nie tamuje jej toku,

- wprowadziła nową przesłankę wyłączenia sędziego od udziału w sprawie (art. 351 KPK) oraz nową bezwzględną przesłankę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt. 1a („w wydaniu orzeczenia brał udział sędzia lub sędziowie wyznaczeni z pominięciem sposobu wskazanego w art. 351 KPK, co do których nie uwzględniono wniosku o wyłączenie złożonego zgodnie z art. 40a”).

- ograniczyła odpowiedzialność Skarbu Państwa za działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości eliminując odpowiedzialność za niesłuszne stosowanie środków przymusu.